Mỹ, Nhật Bản, Philippines tập trận ở Biển Đông, Nga cảnh báo leo thang hạt nhân ở Ukraine, Iran tăng cường hỗ trợ quân sự cho Syria

Tổng thống Yoon Suk Yeol (phải) họp với lãnh đạo Đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền Han Dong-hoon (giữa) và Chánh văn phòng tổng thống Chung Jin-suk tại Phủ Tổng thống để bàn về tình hình bất ổn đang leo thang tại Hàn Quốc, ngày 6/12.

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.

Châu Á – Thái Bình Dương

*Hải cảnh Trung Quốc tuần tra quanh quần đảo Điếu Ngư: Theo Tân Hoa xã, một đội tàu của Hải cảnh Trung Quốc (CCG) ngày 6/12 đã tuần tra vùng lãnh hải quanh đảo Điếu Ngư đang có tranh chấp với Nhật Bản.

Trong một tuyên bố, CCG tuyên bố cuộc tuần tra trên nhằm bảo vệ lợi ích của Trung Quốc theo luật pháp. (THX)

*Hàn Quốc xử lý 3 tướng quân đội liên quan đến lệnh thiết quân luật: Bộ Quốc phòng Hàn Quốc ngày 6/12 cho biết đã đình chỉ công tác đối với 3 chỉ huy cấp cao liên quan đến nỗ lực áp đặt lệnh thiết quân luật của Tổng thống Yoon Suk Yeol hồi đầu tuần này.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh có những chỉ trích về vai trò của quân đội trong việc thực hiện thiết quân luật cũng như những lo ngại, chủ yếu từ khối đối lập chính, về khả năng tái ban bố thiết quân luật.

Tổng thống Yoon Suk Yeol đã ban bố thiết quân luật khẩn cấp trong một quyết định bất ngờ tối 3/12 nhưng sau đó đã dỡ bỏ lệnh này vài giờ sau khi Quốc hội do phe đối lập kiểm soát bỏ phiếu bác bỏ. (Yonhap)

*Trung Quốc yêu cầu Mỹ “ngừng can thiệp” vào Đài Loan: Trung Quốc ngày 6/12 đã yêu cầu Mỹ “ngừng can thiệp vào các vấn đề liên quan đến Đài Loan” sau khi người đứng đầu hòn đảo này Lại Thanh Đức bày tỏ “tự tin” về sự hợp tác sâu sắc với Washington khi ông Trump nhậm chức vào tháng tới.

Phát biểu họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm nhấn mạnh: “Mỹ cần tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc… ngừng can thiệp vào các vấn đề liên quan đến Đài Loan và can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc, cũng như ngừng hỗ trợ hoặc dung túng cho các lực lượng đòi độc lập của Đài Loan”. (AFP)

*Tàu khu trục Mỹ di chuyển gần quần đảo Trường Sa: Ngày 6/12, Hải quân Mỹ cho biết tàu khu trục USS Preble (DDG 88) của nước này đã thực hiện các quyền và tự do hàng hải ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa có tranh chấp theo luật pháp quốc tế.

Thông cáo cho biết chuyến đi của USS Preble, tàu khu trục lớp Arleigh Burke, thách thức những hạn chế về quyền “đi qua vô hại” do Trung Quốc Đại lục, Đài Loan… áp đặt cùng với các yêu sách chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa.

Hải quân Mỹ coi việc áp đặt đơn phương bất kỳ yêu cầu xin phép hoặc thông báo trước cho việc đi qua vùng biển này là “bất hợp pháp”. (Reuters)

*Tư lệnh Hàn Quốc từ chối thực hiện mọi lệnh thiết quân luật mới: Truyền thông Hàn Quốc dẫn lời Tư lệnh tác chiến đặc biệt Kwak Jong-geun cho biết ông sẽ từ chối thực hiện bất kỳ lệnh thiết quân luật mới nào.

Cũng trong ngày 6/12, cảnh sát và viện kiểm sát Hàn Quốc đã thành lập các nhóm điều tra riêng biệt để xử lý các cáo buộc liên quan đến việc Tổng thống Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật ngắn ngủi trong tuần này.

Cảnh sát cho biết họ đã thành lập một nhóm điều tra chuyên trách gồm khoảng 120 nhân sự để điều tra 4 đơn tố cáo ông Yoon và những người khác về tội phản quốc, nổi loạn và lạm quyền liên quan đến việc ông Yoon ban bố và sau đó hủy bỏ thiết quân luật đêm 3/12. (Reuters/Yonhap)

*Mỹ, Nhật Bản, Philippines tập trận trên Biển Đông: Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ cho biết các lực lượng vũ trang Philippines, Mỹ và Nhật Bản đã tiến hành “hoạt động hợp tác hàng hải” trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila trên Biển Đông trong ngày 6/12.

Theo tuyên bố của Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, cuộc tập trận nhằm tăng cường khả năng phối hợp về chiến thuật, kỹ thuật và quy trình phòng thủ.

Hoạt động này diễn ra chỉ 2 ngày sau vụ đối đầu trên biển mới nhất giữa Philippines và Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough, một đảo san hô mà hai nước đang tranh chấp ở Biển Đông. (Reuters)

Châu Âu

*Nga mở chi nhánh ngân hàng tại các vùng chiếm đóng của Ukraine: Ngày 6/12, ông Alexander Vedyakhin, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng quản trị Sberbank, cho biết ngân hàng lớn nhất của Nga này có kế hoạch mở chi nhánh tại các khu vực do Nga kiểm soát ở các vùng Kherson và Zaporizhzhia của Ukraine.

Theo ông Vedyakhin, các chi nhánh trên sẽ được mở cửa trong tháng 12 này và bắt đầu phục vụ khách hàng từ quý I/2025. Trước đó, Sberbank đã mở các văn phòng đối tác tại Kherson và Zaporizhzhia hồi tháng 7/2024.

Hồi tháng 9/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh sáp nhập các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia của Ukraine, sau các cuộc trưng cầu dân ý được Kiev cho là giả mạo. Các lực lượng Nga không kiểm soát hoàn toàn bất kỳ khu vực nào trong 4 khu vực trên mặc dù sắp giành được quyền kiểm soát ở Luhansk. (Reuters)

*Báo Mỹ nói Ukraine sẵn sàng đàm phán và ký thỏa thuận với Nga: Nhật báo Wall Street Journal (WSJ) dẫn các nguồn tin tiết lộ Ukraine có kế hoạch đưa ra tuyên bố sẵn sàng đàm phán và ký kết thỏa thuận với Nga.

Các nguồn tin khẳng định Kiev sẽ tuyên bố “sẵn sàng cho hòa bình… nhưng đây phải là một nền hòa bình bền vững”.

Theo các nguồn tin, ông Andriy Yermak – Chánh Văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelensky – đã tới Washington để “thiết lập quan hệ” với đội ngũ của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Trước đó, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sibiha thông báo Chánh Văn phòng Ermak đã đến Mỹ để tiến hành những cuộc gặp, kể cả với các đại diện của ông Trump. Trong khi đó, Tổng thống Zelensky cũng nhiều lần thừa nhận có nguy cơ Washington sẽ ngừng hỗ trợ Kiev nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng. (TASS)

*Nga cảnh báo nguy cơ leo thang hạt nhân ở Ukraine: Ngày 6/12, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã cảnh báo về nguy cơ leo thang hạt nhân ở Ukraine, tái khẳng định rằng Moscow vẫn cởi mở với đối thoại.

Ông Lavrov bày tỏ quan ngại sâu sắc trước phát ngôn của một số quan chức Lầu Năm Góc và NATO về khả năng tấn công hạt nhân hạn chế vào Nga mà không kéo các vùng lãnh thổ của Mỹ vào các cuộc xung đột hạt nhân, nhấn mạnh rằng bất kỳ hành động nào như vậy đều có thể leo thang không thể kiểm soát.

Ngoại trưởng Lavrov nói rằng “học thuyết quân sự của Nga nêu rõ điều quan trọng nhất là tránh chiến tranh hạt nhân” và nhắc đến Tuyên bố chung của lãnh đạo 5 quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân vào tháng 1/2022, trong đó nêu rõ “cuộc chiến tranh hạt nhân không có bên thắng và không bao giờ được xảy ra”. (THX)

*Slovakia đóng cửa Tổng Lãnh sự quán tại Saint Petersburg: Tổng Lãnh sự quán Slovakia tại thành phố Saint Petersburg của Nga ngày 5/12 thông báo sẽ ngừng hoạt động từ 31/12/2024.

Theo tuyên bố, Tổng Lãnh sự quán Slovakia tại Saint Petersburg ngừng cung cấp dịch vụ cho các công dân Nga, tuy vậy, họ có thể tiếp tục nộp đơn xin thị thực, giấy phép cư trú hoặc chứng thực chữ ký, bản dịch, bản sao và bản sao tài liệu tới Đại sứ quán Slovakia tại Moscow.

Trong thông báo ngày 28/8 trên trang web của Tổng Lãnh sự quán Slovakia, Bộ Ngoại giao nước này đã đưa ra những thay đổi đối với mạng lưới các cơ quan đại diện ngoại giao Slovakia. Thông báo xác nhận Cộng hòa Slovakia sẽ đóng cửa đại sứ quán tại các quốc gia như Đan Mạch và Na Uy, cũng như các tổng lãnh sự quán tại Krakow (Ba Lan) và Saint Petersburg (Nga) từ ngày 31/12/2024. (AFP)

*Nga chiếm thêm 3 khu định cư ở khu vực Donetsk: Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng quân sự nước này ngày 6/12 đã kiểm soát hai khu định cư Pustynka và Suhiye Yaly (Sukhi Yaly) tại Cộng hòa Nhân dân Donetsk.

Bộ trên cho hay: “Các đơn vị thuộc Nhóm Trung tâm (của Nga) tiếp tục tiến sâu vào phòng tuyến của đối phương, giải phóng các khu định cư Petrovka (Petrivka) và Pustynka của Cộng hòa Nhân dân Donetsk”.

Cũng theo Bộ Quốc phòng Nga, nhóm lực lượng phía Đông của Nga đã kiểm soát khu định cư Suhiye Yaly. (Sputnik)

Trung Đông-châu Phi

*Thủ lĩnh phiến quân Hồi giáo Syria thề lật đổ Tổng thống Assad: Abu Mohammed al-Jolani, lãnh đạo liên minh phiến quân Hồi giáo đang phát động một cuộc tấn công chớp nhoáng ở Syria ngày 6/12 tuyên bố mục tiêu của chiến dịch là lật đổ chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad.

Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình CNN, ông al-Jolani nhấn mạnh: “Mục tiêu của cuộc cách mạng vẫn là lật đổ chế độ này. Chúng tôi có quyền sử dụng mọi phương tiện sẵn có để đạt được mục tiêu đó”. (AFP)

*Israel không kích hai cửa khẩu biên giới giữa Liban và Syria: Bộ trưởng Giao thông vận tải Liban Ali Hamieh cho biết rạng sáng 6/12, các cuộc không kích của Israel đã nhắm trúng 2 cửa khẩu biên giới nối Liban với Syria.

Các cuộc không kích đã đánh trúng phần bên kia biên giới phía Syria của cả cửa khẩu Arida ở phía miền Bắc Liban và cửa khẩu Jousieh nối với miền Đông Liban. Cả hai cửa khẩu này đều là những điểm tiếp cận quan trọng đến tỉnh Homs của Syria, nơi phiến quân chống chính phủ đang tìm cách tiến công chống lại lực lượng chính phủ sau khi càn quét qua miền Bắc Syria. (Reuters)

*Hezbollah hỗ trợ 77 triệu USD cho các gia đình bị ảnh hưởng bởi chiến tranh: Thủ lĩnh Hezbollah Naim Qassem ngày 5/12 tuyên bố lực lượng này sẽ chi trả tổng cộng 77 triệu USD cho các gia đình bị thiệt hại bởi cuộc xung đột với Israel. Tuyên bố trên được đưa ra trong bài phát biểu cảm ơn sự hỗ trợ tài chính từ phía Iran.

Theo đó, Hezbollah đã dành khoảng 50 triệu USD tiền mặt để tặng cho các gia đình và có khoảng 233.500 gia đình nằm trong danh sách nhận tiền. Đồng thời, Hezbollah sẽ hỗ trợ 8.000 USD cho các gia đình có nhà cửa bị phá hủy. Ngoài ra, lực lượng này sẽ hỗ trợ từ 4.000 – 6.000 USD cho mỗi gia đình phải thuê nhà.

Trước đó, truyền thông khu vực đưa tin Hezbollah đang khẩn trương thực hiện công cuộc tái thiết tại các khu vực bị Israel tàn phá trước khi mùa Đông bắt đầu. (Al Jazeera)

*Israel khai trương trạm phát điện từ sóng biển đầu tiên: Ngày 5/12, chính quyền thành phố Tel Aviv của Israel đã khai trương trạm phát điện đầu tiên từ sóng biển, với nguồn điện tạo ra được kết nối với mạng điện lưới quốc gia.

Trạm phát điện này do công ty Eco Wave Power của Israel phát triển, với sự hợp tác của EDF Renewables Israel thuộc tập đoàn điện lực Pháp. Được đặt tại cảng Jaffa, trạm phát điện bao gồm một hệ thống 10 ụ nổi đặt trên mặt nước. Các ụ nổi di chuyển lên xuống theo từng con sóng, thông qua tay đòn truyền lực để quay máy phát và tạo ra dòng điện.

Đây là dự án được cho là mang tính đột phá, kết hợp sự đổi mới, tính bền vững và đối phó với những thách thức của biến đổi khí hậu. (Al Jazeera)

*Iran tăng cường hỗ trợ quân sự cho Syria: Một quan chức cấp cao Iran ngày 12/6 cho biết Tehran có ý định gửi tên lửa và thiết bị bay không người lái (UAV) tới Syria, đồng thời tăng cường số lượng cố vấn quân sự tại đây để hỗ trợ Tổng thống Bashar al-Assad trong cuộc chiến chống lực lượng nổi dậy.

Vị quan chức giấu tên này chia sẻ: “Tehran có khả năng sẽ gửi trang thiết bị quân sự, tên lửa và thiết bị bay không người lái tới Syria… Tehran đã thực hiện mọi bước cần thiết để tăng số lượng cố vấn quân sự tại Syria và triển khai lực lượng. Hiện tại, Tehran đang cung cấp hỗ trợ tình báo và vệ tinh cho Syria”. (Reuters)

Châu Mỹ-Mỹ Latinh

*Mỹ tái khẳng định cam kết sắt đá với Hàn Quốc: Ngày 6/12, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói với người đồng cấp Hàn Quốc Cho Tae Yul rằng Washington tin tưởng vào “khả năng phục hồi dân chủ” của đồng minh. Đây là cuộc trò chuyện đầu tiên của họ kể từ nỗ lực áp đặt thiết quân luật bất thành của Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Trên mạng xã hội X, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết ông Blinken “đã nói chuyện với Bộ trưởng Ngoại giao (Cho Tae Yul) sau những diễn biến hết sức gây quan ngại (ở Hàn Quốc).

Cùng ngày, đài truyền hình YTN đưa tin các công tố viên Hàn Quốc đã quyết định tiến hành một cuộc điều tra chung với công tố viên quân sự về lệnh thiết quân luật khẩn cấp do Tổng thống Yoon Suk Yeol ban bố vào đầu tuần này. (AFP)

*Tổng thống đắc cử Donald Trump chọn đại sứ tại Trung Quốc: Trên mạng xã hội, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cho biết ông đã chọn cựu thượng nghị sĩ David Perdue làm đại sứ tại Trung Quốc.

Perdue, 74 tuổi, từng là thượng nghị sĩ Cộng hòa của Georgia từ năm 2015 đến năm 2021. Ông đã không giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử Thượng viện năm 2021.

Ông Trump cho biết thêm: “Ông Perdue đã sống ở Singapore và Hong Kong, và làm việc ở châu Á và Trung Quốc trong phần lớn sự nghiệp của mình. Tại Thượng viện Mỹ, ông đã phục vụ trong Ủy ban Quân vụ với tư cách là chủ tịch tiểu ban sức mạnh hải quân hùng mạnh”. Ông Perdue cũng phục vụ trong Ủy ban Đối ngoại, và là “thành viên Cộng hòa duy nhất phục vụ trong cả hai ủy ban”. (SCMP)

*Canada siết chặt kiểm soát vũ khí tấn công: Ngày 5/12, Canada ban bố lệnh cấm 324 mẫu vũ khí tấn công đã được lên kế hoạch gửi sang Ukraine, đồng thời cho phép ân xá để thu hồi các mẫu vũ khí này từ các cửa hàng súng.

Động thái này diễn ra vào đúng dịp tưởng niệm 35 năm vụ tấn công bài nữ giới khiến 14 phụ nữ thiệt mạng tại trường Ecole Polytechnique ở Montreal, Canada.

Bộ trưởng An toàn Công cộng Dominic LeBlanc nhấn mạnh: “Để tưởng nhớ những người đã mất trong các vụ xả súng hàng loạt, phải hành động kiểm soát súng và hạn chế tiếp cận chính những loại vũ khí được sử dụng để gây ra những tội ác khủng khiếp này…So với Mỹ, các vụ xả súng ít phổ biến hơn, nhưng thống kê tội phạm cho thấy tội phạm bạo lực súng đạn tại nước này đã tăng đều trong thập kỷ qua. (AFP)