Xúc tiến xuất khẩu xanh, thúc đẩy tăng trưởng bền vững

Sáng ngày 4/12, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Diễn đàn xúc tiến xuất khẩu Việt Nam 2024 với chủ đề “Xúc tiến xuất khẩu xanh”, với quy mô 300 đại biểu đến từ các Bộ, ngành, địa phương, các đại sứ quán, tổ chức quốc tế tại Việt Nam, các hiệp hội và doanh nghiệp. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân tham dự Diễn đàn.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu

Chuyển đổi xanh không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro bị loại khỏi các thị trường xuất khẩu quan trọng mà còn tạo cơ hội xây dựng thương hiệu bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm và tiếp cận các phân khúc khách hàng cao cấp trên toàn cầu. Đây là bước đi chiến lược để Việt Nam củng cố vị thế trong chuỗi giá trị quốc tế, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, giảm tác động tiêu cực đến môi trường và nâng cao khả năng cạnh tranh của cả nền kinh tế.

Phát triển xanh, bền vững được định hướng là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 10 năm 2021- 2030 của Việt Nam; Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và ban hành ngày 01/10/2021 tại Quyết định số 1658/QĐ-TTg. Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 843/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hành động quốc gia hoàn thiện chính sách và pháp luật nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam giai đoạn 2023 – 2027.

Nhằm cụ thể hóa các định hướng và mục tiêu phát triển bền vững, trong những năm qua, Bộ Công Thương phối hợp với các dự án do Chính phủ Thuỵ Sĩ tổ chức Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu với chủ đề trọng tâm “Xúc tiến xuất khẩu xanh”. Đây là một trong những hoạt động chiến lược, góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững, giảm phát thải carbon và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, phát triển bền vững đã trở thành một xu thế của thời đại, định hướng chiến lược phát triển của mỗi quốc gia. Trong đó, phát triển bền vững về kinh tế được là coi là trụ cột nền tảng, là tiền đề để thực hiện phát triển về xã hội và bảo vệ môi trường. Tăng trưởng xanh và bền vững không chỉ là một xu hướng tất yếu mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để duy trì năng lực cạnh tranh và bảo đảm sự phát triển lâu dài của các nền kinh tế. Những chính sách quan trọng như Thỏa thuận xanh châu Âu (European Green Deal), Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn (Circular Economy Action Plan) hay Chiến lược đa dạng sinh học đến năm 2030 đang có ảnh hưởng lớn đến phương thức tăng trưởng, hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư trên thế giới. Các chính sách này không chỉ tập trung vào mục tiêu giảm phát thải mà còn đặt ra các tiêu chuẩn khắt khe hơn về trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường, yêu cầu các nước xuất khẩu phải thay đổi phương thức sản xuất và cách tiếp cận để đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao.

Việt Nam, với tiềm năng và lợi thế sẵn có, đang đứng trước nhiều cơ hội lớn để trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu hàng hóa xanh và bền vững, đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo, sản xuất sạch hơn, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

“Việc chuẩn bị nguồn hàng xuất khẩu của Việt Nam thích ứng hiệu quả với những tiêu chuẩn bền vững là sống còn đối với nền kinh tế Việt Nam. Việc nắm bắt cơ hội này không chỉ giúp Việt Nam đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế mà còn góp phần nâng cao vị thế quốc gia, hiện thực hóa cam kết đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu”- Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh và cho biết thêm, sự chuyển đổi này đòi hỏi một chiến lược đồng bộ, bao gồm từ định hướng của Chính phủ thông qua các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ, sự chủ động của doanh nghiệp trong đầu tư thực hiện các giải pháp chuyển đổi xanh và tinh thần hợp tác đồng hành của các bên liên quan. 

Nhằm cụ thể hóa các định hướng và mục tiêu phát triển bền vững, trong những năm qua, Bộ Công Thương đã duy trì tổ chức Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu thường niên với chủ đề trọng tâm “Xúc tiến xuất khẩu xanh”. Diễn đàn nhằm tạo kênh đối thoại, tham vấn nhiều bên liên quan từ các tổ chức, chuyên gia trong nước và quốc tế để định hình, xác định các vấn đề các khó khăn, cơ hội trong phát triển thương mại xanh, đề xuất các giải pháp và chính sách hỗ trợ về thương mại xanh; định hình hướng tới tiêu chuẩn hóa chuỗi cung ứng xanh, xác định và đề xuất giải pháp và chính sách hỗ trợ trong triển khai các sáng kiến xúc tiến xuất khẩu xanh. Diễn đàn cũng dành thời gian để các hiệp hội, doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn của ngành mình trong chuyển đổi xanh, chuyển đổ số, triển khai các mô hình chuỗi kinh tế tuần hoàn, phát triển xuất khẩu bền vững, đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh trên toàn cầu. 

Phát huy kết quả các kỳ Diễn đàn trước, Diễn đàn Xúc tiến Xuất khẩu năm 2024 tập trung thảo luận các ý tưởng, giải pháp và phương thức hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ, và cải thiện chuỗi cung ứng theo tiêu chí xanh và bền vững.

“Những ý kiến đóng góp của quý vị là nguồn thông tin quan trọng, giúp Bộ Công Thương xây dựng các chính sách và kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp một cách hiệu quả. Đồng thời, đây sẽ là cơ sở để định hướng hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp trong triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với bối cảnh mới, đảm bảo đáp ứng xu hướng toàn cầu về thương mại bền vững và phát triển kinh tế xanh”- Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chia sẻ.

Cũng tại diễn đàn, ông Andri Meier – Phó trưởng ban hợp tác phát triển – Đại sứ quán Thuỵ Sĩ tại Việt Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh thương mại quốc tế đang thay đổi rất nhanh và đối mặt với các thách thức về môi trường, bền vững không phải là lựa chọn hay bắt buộc mà là điều chúng ta cần phải làm càng nhanh càng tốt.

“Hiện nay, khách hàng, doanh nghiệp và Chính phủ đã ưu tiên nhiều hơn với các sản phẩm, dịch vụ, song hành cùng với tính bền vững về mặt xã hội cũng như với môi trường. Chúng ta đang hướng tới việc tăng cường năng lực cho cộng đồng doanh nghiệp để có thể tăng trưởng bền vững, song hành cùng với nhu cầu của nền kinh tế toàn cầu” – ông Andri Meier cho hay.

Đặc biệt, Việt Nam là một nền kinh tế năng động, có tinh thần khởi nghiệp sáng tạo rất lớn, đồng thời có cam kết rất mạnh mẽ đối với việc phát triển bền vững. Chính phủ và các bộ, ngành, doanh nghiệp cũng đang có những nỗ lực không ngừng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh. Đây không chỉ là thách thức, đồng thời cũng là cơ hội rất tuyệt vời và chúng ta có thể tăng cường năng lực của các doanh nghiệp Việt Nam để tạo ra được nền tảng việc làm cho người dân.

Nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác hai bên, theo ông Andri Meier, bằng việc hợp tác cùng với nhau và thông qua việc tăng cường quan hệ hợp tác đối tác, huy động nguồn lực và cam kết mạnh mẽ đối với tính bền vững, Thụy Sĩ cam kết sẽ hỗ trợ Việt Nam trong lộ trình này.

Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu được Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức thường niên hàng năm. Diễn đàn năm nay diễn ra các hội thảo chuyên đề cho 2 nhóm ngành công nghiệp/nông nghiệp với các nội dung: Chuyển đổi xanh gắn với chuyển đổi số; giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng; kinh tế nông nghiệp xanh và bền vững. Chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ các doanh nghiệp đã và đang thực hiện chuyển đổi xanh.

Các chuyên gia sẽ cung cấp thông tin, giải đáp thắc mắc và hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi xanh và xúc tiến xuất khẩu; tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp về các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất xanh; tiêu chuẩn xanh và các chứng nhận quốc tế; chuyển đổi số trong sản xuất; công nghệ và giải pháp xanh trong logistics để phát triển chuỗi cung ứng bền vững; giải pháp tài chính cho doanh nghiệp đầu tư xanh.