Gỡ điểm nghẽn hạ tầng để vùng Đông Nam Bộ tăng trưởng hai con số

Thu hút vốn đầu tư cao nhưng tăng trưởng thấp hơn bình quân cả nước

Chiều 2/12, tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ đã chủ trì Hội nghị lần thứ 5 của Hội đồng điều phối vùng. Nội dung trọng tâm lần này là mục tiêu, nhiệm vụ tăng trưởng hai con số giai đoạn 2025 – 2030 cùng các cơ hội, thách thức, giải pháp.

Phát biểu mở đầu hội nghị, Thủ tướng gợi mở một số nội dung cần thảo luận và yêu cầu các bộ ngành, địa phương rà soát lại những nội dung tại hội nghị lần 4 để rút ra bài học kinh nghiệm.

Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương phải có tư duy đổi mới, đột phá với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, linh hoạt, hiệu quả với tinh thần “dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung”.

Tại hội nghị, Bộ Kế hoạch – Đầu tư cho biết, năm 2024 tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ ước đạt 6,38%, thấp hơn bình quân chung cả nước (6,8-7%) và đứng thứ 4 trong 6 vùng kinh tế. Dù vậy, vùng Đông Nam Bộ vẫn tiếp tục dẫn đầu cả nước về số dự án và tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tính đến 31/10, đã thu hút được 21.174 dự án và hơn 189 tỷ USD đầu tư.

Bộ Kế hoạch – Đầu tư cũng nêu lên một số hạn chế của vùng là các dự án lớn triển khai còn chậm; ùn tắc giao thông, ngập úng vẫn là những thách thức. Giải ngân đầu tư công chưa đạt tiến độ yêu cầu. Công nghiệp là một trong ba trụ cột quan trọng của vùng nhưng phát triển thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp, phân bổ chưa hợp lý, phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp đầu tư nước ngoài.

Sân bay Long Thành đã tăng tốc thi công nhưng hạ tầng kết nối sân bay Long Thành, cảng biển còn chậm, chưa hình thành được hệ sinh thái logistics đa dạng. Các dự án triển khai còn gặp khó, nhất là từ nguồn vật liệu cát và đất đắp. Mặt bằng cũng giao chậm, ảnh hưởng tiến độ chung của các dự án.

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cùng các bộ, ngành tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ các địa phương. Trong đó, sớm xây dựng tuyến đường sắt Biên Hòa – Cái Mép trong giai đoạn 2026-2030.

Ông cũng đề xuất hỗ trợ địa phương sớm hoàn thành đề án nghiên cứu và hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ; hình thành phát triển trung tâm năng lượng tái tạo, trung tâm năng lượng điện gió ngoài khơi theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Cũng tại hội nghị, ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai trình bày, địa phương nỗ lực đề ra các giải pháp phân bổ đầu tư hạ tầng giao thông nhưng nguồn lực vẫn còn hạn chế. Hơn nữa do cùng lúc làm nhiều dự án liên vùng nên việc cân đối ngân sách gặp khó khăn. Ông cho biết, hiện địa phương tập trung làm Vành đai 4, chủ động dời một số dự án nội tỉnh triển khai sau.

Địa phương cần hỗ trợ về vật liệu cho các dự án

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GTVT Trần Hồng Minh nhìn nhận, ở vùng Đông Nam Bộ hiện nay, sân bay Long Thành đang được xem là đại công trường. “Đây cũng được xem là trung tâm của các dự án giao thông kết nối liên vùng”, ông nói.

Theo đó, sân bay Long Thành giáp QL1, cao tốc Long Thành – Dầu Giây – Phan Thiết – Nha Trang; năm 2026 cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu sẽ đi vào khai thác, đồng bộ kết nối với sân bay. Cao tốc Dầu Giây – Tân Phú, Tân Phú – Liên Khương cũng đang hoàn tất các thủ tục liên quan, đầu tư theo hình thức PPP để khởi công vào năm 2025.

Ngoài ra, đường Vành đai 3 TP.HCM đang được triển khai và hoàn thành năm 2025; Vành đai 4 cũng đang hoàn thiện các thủ tục để xây dựng trước năm 2030.

Vướng mắc nhất, theo Bộ trưởng là cao tốc TP.HCM – Long Thành vì hiện chỉ có hai làn xe mỗi chiều nên đã quá tải, khó đáp ứng vận tải hành khách hàng hoá khi sân bay Long Thành đi vào khai thác. Dự án đang được lập kế hoạch đầu tư, tổng mức đầu tư đoạn từ TP.HCM đến Long Thành dài khoảng 21km khoảng 15.000 tỷ. Ông cho biết, hiện các đơn vị phối hợp tháo gỡ vướng mắc để sớm triển khai được dự án.

Với hệ thống hạ tầng khác trong khu vực, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cũng nhìn nhận, cảng Cần Giờ có vai trò quan trọng, Bộ GTVT đã làm việc với UBND TP.HCM về các nội dung liên quan để triển khai dự án.

Ngoài ra, các tuyến đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam kết nối về TP.HCM, sân bay Long Thành… cũng đang được nghiên cứu, triển khai. Riêng tuyến đường sắt Biên Hoà – Vũng Tàu, Bộ GTVT đã giao nghiên cứu lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 83.000 tỷ, giai đoạn 2 khoảng 60.000 tỷ.

Bộ trưởng Bộ GTVT cũng đề nghị các địa phương tập trung vào cơ chế, chính sách để tạo thuận lợi cho các dự án, chuyển đổi, quy hoạch đất… Ông đề nghị địa phương hỗ trợ về vật liệu vì hiện nay thủ tục qua nhiều bước nên nhiều dự án đang thi công bị ảnh hưởng tiến độ.

Rà soát các dự án giao thông kết nối với sân bay, cảng biển…

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính biểu dương những nỗ lực của 6 tỉnh, thành trong vùng Đông Nam Bộ, dù gặp nhiều khó khăn nhưng kinh tế vẫn trên đà tăng trưởng. Tuy nhiên xu hướng tăng trưởng đang chậm lại và Thủ tướng nhận diện: một trong những nguyên nhân là điểm nghẽn về hạ tầng, giao thông kết nối, trong đó có cảng biển chưa được đồng bộ.

Thủ tướng đề nghị các tỉnh phải tập trung chỉ đạo, thực hiện tốt các mục tiêu, kế hoạch đề ra trong năm 2024. Đồng thời năm 2025 vẫn phải ưu tiên cho tăng trưởng kinh tế, phấn đấu tăng trưởng hai con số.

Về đầu tư các dự án, Thủ tướng yêu cầu tách dự án GPMB ra khỏi dự án đầu tư để triển khai thuận lợi hơn. Trong quá trình GPMB, tái định cư, nếu vốn của dự án này dư, có thể bố trí cho các dự án khác. Các địa phương cần có những đề xuất để kịp thời để tháo gỡ vướng mắc.

Trong phát triển kinh tế, tập trung phát triển kinh tế xanh, kinh tế bền vững, kinh tế toàn cầu. Cố gắng đào tạo nhân lực chất lượng cao cho các ngành, nhất là ngành mới nổi.

Về đường Vành đai 4, Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã giao cho TP.HCM là cơ quan chủ quản, cần có thêm các cơ chế chính sách như phát hành trái phiếu, huy động nguồn lực. Quý I/2025 sẽ phê duyệt xong để trình Quốc hội về các nội dung, cơ chế liên quan.

Đối với cảng Cần Giờ, Thủ tướng giao Bộ GTVT phối hợp với Bộ Kế hoạch – Đầu tư “sớm hoàn tất các thủ tục trong tháng 12 để trình giải quyết dứt điểm”.

Về dự án sân bay Long Thành sẽ hoàn thành đưa vào khai thác năm 2026, Thủ tướng yêu cầu các địa phương sớm rà soát dự án giao thông kết nối để đầu tư, bảo đảm khi sân bay đi vào khai thác là phát huy được hiệu quả.