Ghi nhận bước tiến cải cách quản lý tài chính công của Việt Nam

Ảnh minh họa (Ảnh: M.P)

Báo cáo đánh giá chi tiêu công và trách nhiệm giải trình tài chính (PEFA) là một khung đo lường hiệu quả hoạt động quan trọng, được áp dụng trên toàn cầu để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu của hệ thống quản lý tài chính công (QLTCC). Công cụ này giúp các quốc gia xác định các ưu tiên cải cách, hướng tới phát triển bền vững. Tại Việt Nam, lần đầu tiên đánh giá PEFA cấp quốc gia được thực hiện vào năm 2013, đánh dấu bước khởi đầu cho hành trình cải cách sâu rộng trong lĩnh vực quản lý tài chính công.

Hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ lớn trong việc xây dựng và hoàn thiện thể chế. Hệ thống các văn bản pháp luật quan trọng như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán nhà nước, Luật Đấu thầu, Luật Quản lý nợ công, Luật Quản lý và sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, Luật Quản lý và sử dụng tài sản công, các luật thuế và Luật Quản lý thuế, Luật Đầu tư công,… đã được ban hành đồng bộ. Những văn bản này không chỉ tạo nền tảng pháp lý vững chắc mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý tài chính công.

Nhằm đánh giá toàn diện những kết quả đã đạt được, đồng thời nhận diện rõ các tồn tại trong quản lý tài chính công suốt 10 năm qua, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép thực hiện đánh giá PEFA lặp lại. Bộ Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Ban Thư ký PEFA, Chính phủ Thụy Sỹ, Chính phủ Canada và Ngân hàng Thế giới trong khuôn khổ Chương trình Hỗ trợ tư vấn và phân tích quản lý tài chính công tại Việt Nam.

Kết quả Báo cáo đánh giá PEFA lần này ghi nhận những bước tiến quan trọng của Việt Nam trong cải cách quản lý tài chính công. Đặc biệt, kỷ cương tài khóa được củng cố rõ rệt, góp phần giảm tình trạng nợ đọng chi ngân sách. Công tác quản lý ngân quỹ cũng có nhiều cải thiện nhờ khả năng tiếp cận thông tin về cam kết chi được nâng cao, tạo điều kiện cho việc điều hành ngân sách linh hoạt và hiệu quả hơn. Minh bạch ngân sách là một điểm sáng, khi các thông tin tài khóa ngày càng được công khai, tạo sự tin cậy đối với người dân và doanh nghiệp. Phạm vi ngân sách đã được xác định toàn diện theo thông lệ quốc tế, đồng thời việc sử dụng các công cụ tài chính hiện đại đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tối ưu hóa nguồn lực ngân sách.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, Báo cáo cũng chỉ ra những hạn chế cần khắc phục. Quy mô thu, chi ngoài ngân sách trung ương còn lớn, gây khó khăn cho việc kiểm soát và đánh giá toàn diện tình hình tài chính công. Công tác theo dõi rủi ro tài khóa trong khu vực công còn chưa thực sự hiệu quả, ảnh hưởng đến khả năng dự báo và ứng phó với các biến động. Đặc biệt, sự gắn kết giữa kế hoạch tài chính trung hạn và kế hoạch đầu tư công trung hạn còn hạn chế, làm giảm tính đồng bộ trong điều hành ngân sách.

Trước những tồn tại này, Bộ Tài chính cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương để nghiên cứu, đề xuất các giải pháp khắc phục. Trong thời gian tới, trọng tâm cải cách sẽ tập trung vào việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực công, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, các giải pháp cải cách sẽ hướng tới cải thiện môi trường kinh doanh, đầu tư, nâng cao hệ số tín nhiệm quốc gia, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Báo cáo đánh giá PEFA lặp lại năm 2023 đã khẳng định những nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc hiện đại hóa hệ thống quản lý tài chính công. Với việc nhận diện rõ các thách thức còn tồn tại, Việt Nam có cơ hội tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý, hướng tới một hệ thống tài chính công minh bạch, hiệu quả, góp phần xây dựng nền kinh tế phát triển bền vững và ổn định trong tương lai./.