Triển lãm Con đường Sáng tạo nghệ thuật nâng tầm giá trị tranh dân gian

Triển lãm “Con đường” mà Latoa Indochine phối hợp với Bảo Tàng Hà Nội là điểm khởi đầu của dự án “Bảo tồn tranh dân gian Việt Nam”, nơi lưu giữ sự sống và tinh thần của những tác phẩm nghệ thuật xưa cũ.

Dự án khởi nguồn từ chính niềm đam mê và tình yêu đối với nghệ thuật tranh dân gian sơn mài khắc truyền thống của các họa sĩ đến từ Latoa Indochine: Phạm Ngọc Long, Lương Minh Hoà, Nguyễn Văn Phúc (H.T.Phúc), Trần Linh, Trần Hải Yến, Nguyễn Trọng Khang, Phạm Huy Tuấn, Nguyễn Mạnh Hà và Hoàng Đình Duy nhằm phục hồi và bảo tồn những giá trị nghệ thuật dân gian xưa cũ.

Với quan điểm “Đi đến tận cùng của truyền thông, sẽ gặp hiện đại”, LaToa Indochine là thương hiệu với mục đích chấn hưng nghệ thuật thủ công truyền thống của dân tộc đang dần bị mai một, nhằm đưa những sản phẩm truyền thống tới gần hơn với người dân và bạn bè Quốc tế. 

Tại Lễ Khai mạc chiều ngày 07/10, Ông Phạm Ngọc Long, Chủ tịch Latoa Indochine cho biết, đây là hành trình mà Latoa Indochine đã ấp ủ từ lâu, với tư tưởng bảo tồn những giá trị, tinh hoa văn hóa. Đồng thời mong muốn giữ gìn và khôi phục dòng tranh dân gian Việt Nam, giá trị văn hóa mỹ thuật, giá trị dân tộc, giá trị phong thủy và đưa lên một tầm cao mới; đưa giá trị truyền thống lan rộng không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn phải là một trong những dòng sản phẩm được cả thế giới đón nhận.

Mỗi tác phẩm là mỗi câu chuyện của nghệ thuật và văn hóa trong những sáng tạo nghệ thuật với chất liệu sơn mài khắc. Trong đó, sơn mài khắc là sáng tạo mới dựa trên kỹ thuật truyền thống là sơn mài và khắc, từ đó khắc hoạ được đường nét tinh tế cũng như sự uyển chuyển của chất liệu làm cho tranh dân gian thêm phong phú, lộng lẫy và sang trọng. Tác phẩm trước hết được họa sĩ phác thảo, dùng công cụ khắc lõm từng chi tiết để tạo các nét đen như tranh dân gian truyền thống. Tiếp đó dùng then, cánh gián lên màu sơn mài, thếp vàng, thếp bạc.. mỗi màu là một lớp, sau mỗi lớp là một lần mài. Toàn bộ công đoạn cho một tác phẩm phải lên tới 15 – 20 bước và tốn khoảng 45 – 60 ngày hoàn thiện. 

Có 3 nhóm tranh chính được trưng bày tại triển lãm: Tranh dân gian, Tranh danh nhân, Tranh Phật giáo. Trong đó, các đề tài tranh dân gian được ứng dụng, sáng tác với các màu sắc phong phú. Bức tranh Thần Kê làng tranh Kim Hoàng là một trong những tranh nổi tiếng đã được phục dựng, với ý nghĩa mang lại may mắn. Đặc biệt, tại buổi lễ khai mạc, Bảo tàng Hà Nội đã đón nhận từ Latoa Indochine bức tranh chân dung Nguyễn Trãi được chuyển thể chất liệu sơn mài khắc, kích thước 106cm x 106cm và đưa ra trưng bày. Bức tranh gốc được vẽ bột màu trên nền vải vào năm 1917, đề ký tên tác giả là: P.D.TUE, 1/1/1917, có kích thước dài 220 x200cm. Bức chân dung được vẽ theo nét vẽ cách điệu, hoà sắc điêu luyện, nhiều đường cong có suy tính theo công thức nhất định.

Bắt gặp trong triển lãm là những linh vật thổi hồn vào sự sống động của tranh dân gian là Xích Hổ, Mèo Mướp, Lợn Đàn,… cho tới những câu chuyện được truyền miệng qua các thế hệ như Thạch Sanh, Kim Vân Kiều truyện, Trúc Lâm Đại Sĩ xuất sơn đồ,…tất cả đều mang theo nét đặc trưng của thời kì đó.

Mỗi bức tranh dân gian dù là một linh vật, một lát cắt câu chuyện hay một bức tranh toàn cảnh dân gian đều toát lên ý nghĩa tâm linh đồng thời đưa người xem vào không gian của hoài niệm về một thế giới đã từng rất sống động và đầy màu sắc thông qua nghệ thuật khắc hoạ lại trên chất liệu sơn mài khắc một cách tinh vi, sắc sảo.  

Tranh Ngũ Hổ, thuộc dòng tranh Hàng Trống thể hiện mong ước gửi gắm con người nơi ngũ phương, trấn yểm khỏi những thế lực xấu. Tranh mượn 5 “Ông Hổ” để đại diện cho Ngũ Hành, tức vũ trụ tương sinh, tương khắc, tạo ra không gian sinh tồn của vạn vật, trong đó có con người.

Bên cạnh đó, “Con đường” cũng giới thiệu nhiều bức tranh có cảm hứng từ Phật giáo: Bức phóng tác tranh “Trúc Lâm Đại sĩ xuất sơn đồ”, “Hương Vân Đại Đầu Đà”…

Triển lãm mang đến thông điệp cần bảo tồn và giữ gìn những nét đẹp truyền thống, văn hóa lịch sử của dân tộc Việt Nam nói chung và các dòng tranh dân gian nói riêng, đưa Bảo tàng Hà Nội thành một điểm đến của công chúng yêu nghệ thuật truyền thống muốn tìm hiểu về tranh dân gian. Từ đó tạo tiền đề phát triển tranh dân gian trên sơn mài khắc thành một sản phẩm văn hóa đặc sắc của thủ đô.

 Đây là một sự kiện rất ý nghĩa góp phần quan trọng trong Dự án Bảo tồn tranh dân gian Việt Nam. Đồng thời, buổi triển lãm cũng truyền cảm hứng cho những người yêu nghệ thuật những cảm xúc mới mẻ, cảm xúc để tiếp bước những hành trình sáng tạo.

Bài viết khác