Lý do điện Thái Hòa nhận nhiều ngợi khen sau khi trùng tu

Sau tròn 3 năm trùng tu tổng thể, công trình điện Thái Hòa tại Đại nội Huế (Thừa Thiên – Huế) đã hoàn thành và mở cửa đón khách tham quan đúng dịp kỷ niệm Ngày di sản văn hóa Việt Nam 23.11. Nhiều di tích sau khi trùng tu đã bị chỉ trích vì “làm mới di tích”, nhưng công trình trùng tu điện Thái Hòa thì được ngợi khen.

Như Thanh Niên đã đưa tin, chiều 23.11, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ công bố hoàn thành dự án bảo tồn tu bổ điện Thái Hòa, “trả lại” dáng vẻ vàng son lộng lẫy của công trình biểu tượng quyền lực vương triều Nguyễn.

Sau khi thông tin và hình ảnh ngôi điện hoàn thành được các báo đài đưa tin, hầu hết dư luận đều bày tỏ sự ngưỡng mộ, khen ngợi sự hoàn mỹ của công tác trùng tu di tích tại cố đô Huế.

Có một số thắc mắc nhỏ, như đôi tượng rồng bằng đồng nguyên khối, trước đó đặt ở sân Duyệt Thị Đường vì sao lại đưa vào điện Thái Hòa?

Về thắc mắc này, ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, phản hồi: “2 con rồng này vốn đặt trước 2 bên thềm điện Càn Thành, sau khi điện Càn Thành sụp đổ, không rõ từ khi nào được chuyển đến 2 bên sân Duyệt Thị Đường. Đây là 2 con rồng bằng đồng, thể khối duy nhất do tượng cục triều Nguyễn chế tác năm 1842, hiện nay đã được công nhận là bảo vật quốc gia. Vì vậy quan điểm chung là đưa vào điện Thái Hòa vừa để trưng bày giới thiệu bảo vật, vừa để bảo quản tốt hơn. Sau 4 năm, khi điện Cần Chánh phục hồi xong, lại tiếp tục trưng bày ở hai bên điện Cần Chánh”.

Huế phục hồi điện Thái Hòa ‘chuẩn mực và dày dặn kinh nghiệm’

Ông Hồ Hữu Hành, Giám đốc Công ty CP Tu bổ di tích Huế (đơn vị thực hiện trùng tu di tích), cho biết điện Thái Hòa tồn tại hơn 200 năm và là công trình kiến trúc tiêu biểu của di tích cố đô Huế còn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến nay.

Điện Thái Hòa không chỉ là công trình kiến trúc mà còn là nơi lưu giữ tư liệu văn bản, nghệ thuật qua hệ thống văn thơ trên di tích theo hình thức trang trí nhất thi, nhất họa đã được UNESCO công nhận Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Vì vậy, quá trình trùng tu đã được thực hiện với sự cẩn trọng đặc biệt. Trong đó, mọi công đoạn đều được thực hiện theo quy trình đã được Hội đồng khoa học về trùng tu di tích thông qua, chịu sự giám sát chặt chẽ của chủ đầu tư và công chúng.

Suốt 3 năm qua, để trùng tu điện Thái Hòa ở Đại nội Huế, hàng trăm nghệ nhân, thợ lành nghề của nhiều làng nghề truyền thống đã được tuyển “nhập cung”. Trong đó, thợ mộc được tuyển từ nghề mộc H.Lý Nhân, Hà Nam; phục chế pháp lam là các kỹ sư, họa sĩ của Huế.

Đội ngũ sơn son thếp vàng, khảm sành sứ, phục chế các con giống rồng phụng trên nóc cũng là các nghệ nhân đã kinh qua công tác trùng tu hàng chục năm của Huế…

Theo ông Hành, trong quá trình hạ giải, tất cả các cấu kiện, vật liệu sau khi tháo dỡ đều được đánh dấu, phân loại và đưa vào bảo quản để tái sử dụng. Chỉ những cấu kiện gỗ, ngói bị hư hỏng, mục ruỗng, vỡ… không thể sử dụng mới được thay thế bằng các sản phẩm phục chế cùng loại.

Bên cạnh đó, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cũng đồng thời tiến hành scan 3D toàn bộ dữ liệu thu thập được từ bề mặt của công trình; sử dụng thiết bị drone để bay quét các kiến trúc bên trên, số hóa toàn bộ hình ảnh 3D điện Thái Hòa bằng hình ảnh chân thực để phục vụ công tác trùng tu, lưu trữ.

Có thể nói, công tác trùng tu điện Thái Hòa tuy gần như được làm mới, nhưng mọi công đoạn và quy trình kỹ thuật đều tuân thủ theo quy chuẩn, quy trình trùng tu đảm bảo giá trị nguyên gốc của di sản.

Nhận xét về công tác trùng tu các di tích cố đô Huế nói chung và điện Thái Hòa nói riêng, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa (nguyên Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Thừa Thiên – Huế) cho biết tu bổ tổng thể bằng phương thức hạ giải rồi phục dựng là việc làm rất khó và dễ bị sai sót. Vì vậy, dự án tu bổ điện Thái Hòa phải làm rất kỹ, có sự đóng góp của giới khoa học, thợ lành nghề ngay từ đầu; quá trình hạ giải được ghi chép, số hóa, lưu ảnh 3D rất kỹ.

Khi trùng tu, hằng ngày đều có giám sát của các nhà chuyên môn; thực hiện bởi những thợ có tay nghề bậc cao, có kinh nghiệm về kiến trúc cung đình. Công chúng Huế cũng rất quan tâm theo dõi… Theo ông Hoa, có lẽ nhờ vậy mà dù “mặc áo mới” nhưng điện Thái Hòa vẫn giữ được dáng xưa và có phần lộng lẫy hơn.

Tại buổi lễ công bố hoàn thành dự án bảo tồn tu bổ điện Thái Hòa và đón nhận bằng công nhận di sản tư liệu của UNESCO đối với những bảng đúc nổi trên 9 đỉnh đồng (Cửu đỉnh), ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam, nói: “UNESCO đánh giá cao mối quan hệ đối tác lâu dài với Thừa Thiên – Huế, nơi mà công tác bảo tồn di tích Huế đã được thực hiện với tâm huyết to lớn và gặt hái được những kết quả đáng ghi nhận”.

Khi PV Thanh Niên trao đổi về vấn đề trùng tu, ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, cũng tỏ ra hết sức cầu thị, xin dành cảm nhận cho mọi người và tiếp tục lắng nghe, tiếp thu ý kiến của dư luận.