Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc qua những hiện vật quý

VHO – Kỷ niệm 100 năm ngày Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh lần đầu đặt chân đến Trung Quốc trên hành trình bôn ba tìm đường cứu nước (11.11.1924 – 11.11.2024), trưng bày “Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc” đang diễn ra tại Bảo tàng Hồ Chí Minh giới thiệu đến công chúng nhiều hiện vật đặc sắc, trong đó có những hiện vật độc bản…

 TS Vũ Mạnh Hà, Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh nhấn mạnh, trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Trung Quốc là nơi Bác Hồ từng đến nhiều lần, sinh sống ở đó trong nhiều khoảng thời gian, kết giao với nhiều bạn bè Trung Quốc và để lại những tình cảm sâu đậm.

Ghi dấu chân Người

Nhiều địa danh trên đất Trung Quốc còn ghi dấu chân Người, có sức lay động và trở thành biểu tượng sinh động của mối quan hệ hữu nghị Việt – Trung. “Trưng bày chuyên đề giới thiệu tới công chúng hơn 200 tài liệu, hình ảnh, hiện vật tiêu biểu, trong đó có nhiều hiện vật độc bản, đặc sắc phản ánh sâu đậm dấu chân hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc qua các thời kỳ…”, TS Vũ Mạnh Hà cho biết.

Theo Giám đốc Vũ Mạnh Hà, ngày nay, những địa danh ghi dấu quá trình hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đất nước Trung Quốc đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính quyền các cấp và nhân dân Trung Quốc bảo tồn, phát huy giá trị, trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, giao lưu hữu nghị cho các tầng lớp nhân dân hai nước, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đây không chỉ là những di tích lưu niệm quan trọng về Người ở Trung Quốc mà còn là di sản tinh thần vô giá, gắn kết và truyền thụ tình hữu nghị “vừa là đồng chí, vừa là anh em” giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân Việt – Trung.

Những năm 1920, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đến Quảng Châu và Hồng Kông (Trung Quốc) vừa tham gia hoạt động của Đảng Cộng sản Trung Quốc, vừa gây dựng lực lượng cách mạng Việt Nam. Nhiều nơi trên đất nước Trung Quốc đều lưu lại những dấu ấn, thể hiện sự phấn đấu không ngừng nghỉ cho sự nghiệp cách mạng của Người, cùng những thời khắc vinh quang kề vai sát cánh chiến đấu bên nhau của nhân dân hai nước Việt – Trung. Đó chính là sự khởi đầu cho truyền thống tốt đẹp, luôn luôn ủng hộ lẫn nhau trong cuộc đấu tranh cách mạng giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc. Sau khi nước CHND Trung Hoa thành lập, đặc biệt là vào những năm cuối đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên đến thăm hữu nghị Trung Quốc, thân mật gặp gỡ, hội đàm và trò chuyện với các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước Trung Quốc. Vào những dịp này, Người còn đến thăm các công, nông trường, nhà máy, trường học, khu danh lam thắng cảnh và nghỉ dưỡng ở nhiều nơi. Tình cảm thân thiết như anh em một nhà của Người với nhân dân Trung Quốc cho đến nay vẫn luôn hiện hữu trong tâm khảm của nhiều người dân nơi đây.

Những hiện vật “kể chuyện”

Tại triển lãm, người xem được gặp lại, được “nghe kể” những câu chuyện từ nhiều hiện vật quý giá. Trong đó có sưu tập hiện vật Chủ tịch Hồ Chí Minh từng sử dụng khi ở tại gia đình ông Nông Kỳ Chấn, bản Na Trào, xã Hạ Đông, huyện Long Châu, tỉnh Quảng Tây. Long Châu là vùng đất có truyền thống cách mạng của Trung Quốc, nơi đã lưu dấu nhiều sự kiện lịch sử, dấu tích hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Trong thời gian hoạt động ở Long Châu, Người đã được nhân dân ở đây đùm bọc, giúp đỡ, tạo nên tình cảm thắm thiết.

Triển lãm “Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc” giới thiệu về sưu tập liên quan đến khoảng thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Long Châu, với những hiện vật giản dị như: Bộ ba chiếc bát ăn cơm bằng men sứ, chiếc chậu đồng và đồng hồ quả lắc. Đây là những hiện vật gốc mà Bác Hồ đã sử dụng trong thời gian Người hoạt động cách mạng ở nhà ông Nông Kỳ Chấn, tháng 8.1944. Ông Nông Kỳ Chấn là cốt cán tổ chức nông hội do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo. Ông từng giúp các nhà cách mạng Việt Nam hoạt động ở Long Châu như Hồ Chí Minh, Hoàng Văn Thụ… Sau ngày Trung Quốc giải phóng, ông Nông Kỳ Chấn được bầu làm Phó Chủ tịch huyện Long Châu, tỉnh Quảng Tây.

Tặng phẩm “Quạt Tương Phi” cũng là một hiện vật đặc biệt được giới thiệu tại triển lãm. Trong thời gian làm việc tại Văn phòng Bát Lộ Quân Quế Lâm, Nguyễn Ái Quốc và Nguyên soái Diệp Kiếm Anh có nhiều cơ hội cùng làm việc với nhau, từ đó tạo dựng nên mối quan hệ đồng chí thân thiết. Ngày 30.12.1961, Nguyên soái Diệp Kiếm Anh dẫn đầu Đoàn đại biểu Quân sự Trung Quốc sang thăm Việt Nam đã đến chào và tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh những món quà ý nghĩa và quý giá. Trong đó có tặng phẩm chiếc Quạt giấy Tương phi. Trên chiếc quạt có lời đề tặng cùng bài thơ của Nguyên soái Diệp Kiếm Anh viết tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng tiếng Trung Quốc. Lời đề tặng được dịch: “Tôi và các con của tôi, A Ninh, Ngưu Ngưu, Tiểu Anh” Kính tặng Chủ tịch một chiếc quạt Tương phi ghi lại bài thơ làm gần đây, xin Chủ tịch “chỉ giáo” và giữ làm kỷ niệm”. Kính chào, Diệp Kiếm Anh”. Kế tiếp lời đề tặng từ phải qua trái là bài thơ thất tuyệt. Bài thơ bày tỏ lòng ngưỡng mộ của Nguyên soái Diệp Kiếm Anh đối với tinh thần đấu tra­nh bất khuất và những thắng lợi của nhân dân Việt Nam. Nguyên soái khẳng định sự giúp đỡ của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Trung Quốc; quyết tâm sẽ giúp đỡ Việt Nam kháng chiến chống đế quốc Mỹ và tin tưởng vào thắng lợi của nhân dân các nước phương Đông.

Chiếc quạt đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng và cất trên giá sách trong phòng làm việc. Tặng phẩm này giúp chúng ta thấy rõ hơn tình cảm sâu nặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho những người bạn Trung Quốc, cũng như tình cảm của những người bạn Trung Quốc gửi đến Người. Thu hút người xem ở triển lãm còn là hiện vật Báo Thanh Niên tờ số 63, ra ngày 3.10.1926. Tờ báo có kích thước khá nhỏ (nhỏ hơn khổ giấy A4), măng sét kẻ ô hình chữ nhật, chính giữa có viết hai chữ “Thanh Niên” bằng chữ Việt và chữ Hán. Số tờ báo được viết trong ngôi sao năm cánh đặt bên trái măng sét. Phía dưới măng sét, góc bên phải đề thời gian ra báo. Các bài viết được phân bố đồng đều, có kẻ ô, chia cột cho người đọc dễ theo dõi.

Sự ra đời của Báo Thanh Niên đã mở đầu lịch sử truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam. Ngày 21.6.1925, tại ngôi nhà số 13 (nay là số 248 – 250), đường Văn Minh, TP Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Báo Thanh Niên, cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí, do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, đã xuất bản số đầu tiên. Đây là tờ báo cách mạng đầu tiên được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc xuất bản tại Trung Quốc để gửi về nước và một số nơi khác nên việc trình bày, in ấn hoàn toàn thủ công với số lượng bản in không nhiều. Hơn 200 hiện vật, tài liệu được trưng bày tại triển lãm còn kể cho người xem nhiều câu chuyện cảm động, ý nghĩa khác. Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh bày tỏ: “Thông qua trưng bày chuyên đề, chúng tôi mong muốn truyền tải thông điệp: Tình hữu nghị sắt son, bền chặt, kề vai sát cánh trong sự nghiệp cách mạng và xây dựng đất nước giữa Việt Nam – Trung Quốc đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Mao Trạch Đông cùng các nhà lãnh đạo tiền bối dày công gây dựng, vun đắp chính là tài sản chung vô cùng quý báu, là nền tảng của sự phát triển. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam – Trung Quốc cần “kế thừa tốt, bảo vệ tốt, phát huy tốt” tài sản quý báu ấy…”.

Giám đốc Bảo tàng nhấn mạnh, trưng bày chuyên đề “Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh lần này là một hoạt động văn hóa thiết thực, có sức lan tỏa rộng lớn, góp phần vun đắp “Tình hữu nghị Việt Nam – Trung Quốc mãi mãi xanh tươi” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói. Triển lãm diễn ra tại Bảo tàng Hồ Chí Minh đến hết tháng 4.2025.