Sửa Luật Đầu tư công, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Ngày 6/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Đơn giản thủ tục hành chính, giảm xin cho, giảm quyền anh, quyền tôi

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cảm ơn ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã phát biểu tại tổ cũng như tại hội trường. Các ý kiến hết sức sâu sắc, trách nhiệm, tâm huyết và rất sát thực tế; đồng thời rất trúng và đúng với các vấn đề vướng mắc hiện nay.

“Trước hết, chúng ta cần thay đổi tư duy xây dựng pháp luật. Trước đây, chúng ta chỉ tập trung vào quản lý, giờ phải vừa quản lý vừa kiến tạo cho phát triển. Đây là tư duy thay đổi rất lớn. Quy định pháp luật phải tạo động lực, không gian mới và khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực cho phát triển đất nước” – Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, phải chuyển từ phương thức tiền kiểm sang hậu kiểm và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Trung ương, Quốc hội, Chính phủ tập trung giữ vai trò kiểm soát, kiến tạo, hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư, đơn giản thủ tục hành chính, giảm xin cho, giảm quyền anh, quyền tôi và đùn đẩy, né tránh.

Về phạm vi sửa đổi Luật, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư cho biết, nội dung sửa luật lần này là vấn đề cốt lõi, vướng mắc trong thực tiễn cần điều chỉnh ngay.

Về đề xuất nâng quy mô vốn đầu tư công của dự án quan trọng quốc gia lên 30.000 tỷ đồng trở lên (hiện tại là 10.000 tỷ đồng), một số ý kiến đại biểu cho rằng, chỉ nên nâng lên 20.000 tỷ đồng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư cho hay, tiêu chí dự án quan trọng quốc gia đưa ra từ năm 1997 là 10.000 tỷ đồng. Từ đó đến nay, quy mô nền kinh tế đã tăng 10 lần so với năm 2000 và 2,5 lần so với năm 2013. Mức trượt giá bình quân từ năm 2020 đến nay là 3% một năm.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư, dự kiến vòng đời của Luật khoảng 5-10 năm, nếu nâng lên như ý kiến đại biểu thì vài năm nữa sẽ không còn phù hợp. Vì thế, cần giữ quy mô vốn dự án quan trọng là 30.000 tỷ đồng như Chính phủ đề xuất.

Thực tế giai đoạn 2021-2025 Quốc hội quyết nghị 10 dự án quan trọng quốc gia, trong đó 5 dự án trên 30.000 tỷ đồng. Dự kiến giai đoạn 2026-2030 tới đây sẽ có 40 dự án trên 10.000 tỷ đồng, trong đó có 30 dự án hơn 30.000 tỷ đồng. Việc xem xét, quyết nghị số lượng lớn dự án trong một nhiệm kỳ Quốc hội là nhiều. Nếu giảm quy mô xuống 20.000 tỷ đồng thì Quốc hội mất nhiều công trong xem xét, phê duyệt dự án quan trọng quốc gia. Đây cũng là đẩy mạnh tăng phân cấp, phân quyền để Quốc hội tập trung làm các quyết sách lớn của đất nước.

Mở để phát triển nhưng vẫn quản lý chặt chẽ, tránh lãng phí

Về đề xuất phân cấp điều chỉnh chủ trương đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách Trung ương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định việc này không vi phạm Hiến pháp. Đồng thời cũng đảm bảo tính linh hoạt vì việc điều chỉnh dự án diễn ra hàng ngày hàng tháng, chứ không theo đợt.

Chính phủ không thể trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét từng dự án, từng tỉnh. Dù mấy tuần Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp 1 lần thì cũng khó. Còn chờ gom vào một lượt để trình lại lỡ việc của địa phương. Chuyện điều chỉnh phát sinh hàng ngày, hàng tháng nên phân cấp như dự thảo Luật sẽ đảm bảo linh hoạt, phù hợp thực tế phát sinh.

Về các ý kiến không đồng tình phân cấp thẩm quyền từ HĐND sang UBND quyết định chủ trương đầu tư với dự án nhóm B và C, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, Điều 17 của Luật hiện hành đã cho phép, là trong trường hợp cần thiết HĐND có thể giao UBND. Thực tế đã có 43 tỉnh thực hiện. Vừa rồi Chính phủ lấy ý kiến 63 địa phương thì đều đồng ý.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, sẽ nghiêm túc tiếp thu, cùng cơ quan thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng xem phân cấp cho UBND hay giữ nguyên như hiện nay, sau đó báo cáo Chính phủ và Quốc hội. Phương án có thể là tách và phân cấp theo nguồn ngân sách của tỉnh hoặc huyện.

Về tách dự án giải phóng mặt bằng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, theo quy định hiện nay, dự án qua 3 bước là chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án và thực hiện dự án. Giải phóng mặt bằng nằm ở khâu chuẩn bị dự án, làm trước và song song với thủ tục đầu tư. Khi xong thủ tục đầu tư thì thực hiện được ngay, thay vì xong quyết định đầu tư mới quay sang giải phóng mặt bằng.

“Việc tách dự án giải phóng mặt bằng ra thành dự án riêng là “cuộc cách mạng”. Dù vậy, mở để phát triển nhưng vẫn cần quản lý chặt chẽ, tránh tràn lan, lãng phí. Do đó, Dự thảo Luật đưa ra quy định khi tách dự án giải phóng mặt bằng phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch và phân bổ, huy động vốn” – Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.