Nằm cách trung tâm TP.HCM khoảng 50km về phía Nam, rừng ngập mặn Cần Giờ từ lâu đã được ví như một “lá phổi xanh” khổng lồ, giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ hệ sinh thái ven biển và đối phó với những thách thức từ biến đổi khí hậu. Với diện tích trải rộng hơn 75.000 ha, Cần Giờ không chỉ là một trong những khu rừng ngập mặn lớn nhất ở Việt Nam, mà còn là bức tường thành vững chắc, giúp thành phố chống chọi trước sự xâm lấn của nước biển dâng, triều cường, và các hiện tượng thiên tai khắc nghiệt.
Điểm nổi bật của hệ sinh thái nơi đây chính là sự đa dạng sinh học vô cùng phong phú. Rừng Cần Giờ là nơi sinh sống của hàng trăm loài thực vật, trong đó có các loài cây chịu mặn đặc trưng như đước, vẹt, mắm… Đây cũng là môi trường sinh tồn của vô số loài động vật quý hiếm, đặc biệt là những loài chim nước đã được ghi nhận theo Công ước Ramsar, một trong những công ước quốc tế uy tín về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước. Sự phong phú này đã giúp Cần Giờ được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới từ năm 2000, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực bảo tồn thiên nhiên và phát triển du lịch sinh thái bền vững tại khu vực.
Không chỉ là nơi trú ngụ của hàng loạt loài động vật và thực vật quý giá, rừng ngập mặn Cần Giờ còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ TP.HCM trước những thách thức ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu. Như một lá chắn tự nhiên, các dải rừng với hệ thống rễ đan xen phức tạp giúp giảm thiểu tác động của sóng biển, ngăn chặn xâm nhập mặn và giảm thiểu sự tàn phá từ triều cường. Không chỉ thế, các khu rừng còn giữ vai trò làm giảm tốc độ dòng chảy, giúp ngăn chặn lũ lụt và xói mòn bờ biển. Nhờ có “lá chắn xanh” này, TP.HCM đã tránh được nhiều nguy cơ thiên tai nghiêm trọng, bảo vệ được đời sống của hàng triệu người dân vùng ven biển.
Ngoài vai trò là tấm lá chắn sinh thái, rừng ngập mặn Cần Giờ còn là một bể chứa khổng lồ các-bon, góp phần giảm thiểu khí nhà kính và làm chậm quá trình biến đổi khí hậu. Theo các nghiên cứu, rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ một lượng lớn khí CO2 mỗi năm, giúp giảm áp lực lên bầu khí quyển và ổn định hệ sinh thái. Điều này mang lại lợi ích to lớn cho TP.HCM, đồng thời góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu.
Bên cạnh những giá trị sinh thái vô giá, Cần Giờ còn đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế bền vững thông qua các hoạt động du lịch sinh thái và nuôi trồng thủy sản. Việc khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững đã giúp cộng đồng địa phương cải thiện đời sống, đồng thời duy trì và phát triển nền kinh tế dựa trên các nguồn lực tự nhiên. Những tour du lịch khám phá rừng ngập mặn, tìm hiểu đời sống của các loài động thực vật hoang dã tại Cần Giờ, đang ngày càng thu hút sự quan tâm từ du khách trong và ngoài nước. Đây cũng là cầu nối để con người hòa mình vào thiên nhiên, trân trọng những giá trị sống còn của hệ sinh thái ngập mặn và đồng thời góp phần bảo tồn di sản thiên nhiên cho các thế hệ sau.
Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của TP.HCM và quá trình đô thị hóa nhanh chóng đang đặt nhiều thách thức lên việc bảo tồn rừng ngập mặn Cần Giờ. Áp lực từ việc mở rộng đất đai, khai thác tài nguyên thiếu kiểm soát đã và đang làm suy yếu hệ sinh thái này, khiến cho khả năng tự bảo vệ của rừng trước biến đổi khí hậu bị giảm sút. Trước những thách thức đó, việc kết hợp giữa bảo tồn và phát triển bền vững là bài toán mà các nhà quản lý cần phải giải quyết một cách khéo léo và toàn diện.
Việc bảo vệ rừng ngập mặn Cần Giờ không đơn giản là bảo vệ một hệ sinh thái quý giá, mà còn là cách mà TP.HCM đảm bảo sự an toàn và phát triển bền vững trong tương lai. Cần Giờ, với sự đa dạng sinh học và vai trò thiết yếu trong việc chống chọi với biến đổi khí hậu, xứng đáng được giữ gìn và phát huy như một di sản thiên nhiên vô giá. Cùng với những nỗ lực bảo tồn từ cộng đồng và các cơ quan chức năng, sự chung tay của mỗi người dân trong việc bảo vệ môi trường sống sẽ là chìa khóa quan trọng để Cần Giờ tiếp tục là “lá chắn xanh” vững chắc, bảo vệ TP.HCM trước những thử thách của thời gian và biến đổi khí hậu.
Hoàng Anh
