Xuất khẩu trái cây Việt Nam đối mặt thách thức lớn từ sự tự chủ nông sản của Trung Quốc

Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành trồng trọt nội địa, đặc biệt là các loại trái cây nhiệt đới như thanh long và sầu riêng, Trung Quốc đang ngày càng đẩy mạnh tự chủ nguồn cung, tạo áp lực lớn lên sản phẩm của Việt Nam.

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu thanh long của Việt Nam sang Trung Quốc chỉ đạt 203 triệu USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, diện tích trồng thanh long tại Trung Quốc đã vượt qua Việt Nam sau 10 năm phát triển, với hơn 67.000 ha vào năm 2021, tương đương sản lượng 1,6 triệu tấn/năm. Các vùng như Quảng Tây, Quảng Đông, Quý Châu, và Hải Nam đã trở thành các trung tâm sản xuất lớn, trong đó chỉ riêng Nam Ninh (Quảng Tây) đã chiếm 1/5 tổng diện tích trồng thanh long cả nước với sản lượng hàng năm hơn 430.000 tấn.

Đối với sầu riêng, Trung Quốc cũng đang thử nghiệm trồng 2.700 ha tại đảo Hải Nam, với mục tiêu tự chủ nguồn cung từ các khu vực có điều kiện khí hậu thuận lợi. Nhưng một số người tiêu dùng Trung Quốc vẫn ưa chuộng các sản phẩm trái cây nhiệt đới như chuối, vải, nhãn, mít, xoài và dưa hấu của Việt Nam nhờ hương vị đặc trưng.

Dù gặp nhiều khó khăn, xuất khẩu rau quả của Việt Nam vẫn ghi nhận những kỷ lục mới. Tháng 9 năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 917,25 triệu USD, tăng gần 38% so với cùng kỳ năm 2023. Tính chung 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 5,64 tỷ USD, tăng 34%. Đặc biệt, sầu riêng, chuối, mít, xoài và các loại rau củ khác vẫn là những mặt hàng chủ lực, đóng góp lớn vào thành tích này. 

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dự báo rằng nhờ yếu tố mùa vụ và chất lượng sản phẩm, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng trong những tháng cuối năm. Các thị trường như Mỹ, Hàn Quốc và Trung Quốc vẫn là những điểm đến quan trọng, nơi trái cây Việt Nam ngày càng khẳng định được vị thế của mình.

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu trái cây đang biến động, ngành nông nghiệp Việt Nam cần có những bước đi chiến lược nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh và phát huy tiềm năng sẵn có.