Hoạt động gìn giữ hòa bình ngày càng rủi ro
Các quan chức Liên hợp quốc cho biết hai thành viên của phái bộ gìn giữ hòa bình hoạt động dọc biên giới Lebanon với Israel (UNIFIL) đã bị thương sau khi một xe tăng Israel bắn vào một trong những tháp quan sát của nhóm hôm thứ Năm (10/10). Chỉ sau đó một ngày, UNIFIL lại bị lực lượng Israel tấn công một lần nữa vào cùng một địa điểm ở phía nam Lebanon này.
Đây là những sự cố nghiêm trọng nhất liên quan đến UNIFIL kể từ khi Israel cảnh báo lực lượng này phải di dời khỏi các vị trí ở Lebanon gần nơi mà họ cho là các chiến binh Hezbollah đã phóng tên lửa vào miền bắc Israel.
Lực lượng gìn giữ hòa bình UNIFIL tuần tra giữa Ras Naqoura và Labounieh dọc theo Đường ranh giới xanh (Đường Xanh) ở phía tây nam Lebanon. Ảnh: UN
Liên hợp quốc đã duy trì lực lượng gìn giữ hòa bình UNIFIL ở miền nam Lebanon kể từ sau cuộc xâm chiếm Lebanon của Israel năm 1978. Nhiệm vụ của lực lượng này chủ yếu là quan sát, mặc dù nhiệm vụ đã được mở rộng vào năm 2006 sau cuộc chiến tranh gần đây nhất giữa Israel và Hezbollah.
Trong năm qua, lực lượng gìn giữ hòa bình ngày càng mắc kẹt giữa các cuộc tấn công xuyên biên giới vì xung đột giữa Israel với Hezbollah leo thang.
Một ngày sau khi đồng minh Hamas phát động các cuộc tấn công vào Israel ngày 7/10/2023, Hezbollah bắt đầu bắn rocket vào Israel để bày tỏ sự ủng hộ với Hamas và Israel đã đáp trả.
Tuần trước, sau nhiều cuộc không kích dữ dội, quân đội Israel đã đổ bộ vào Lebanon để chiến đấu với các chiến binh Hezbollah. Bối cảnh ấy khiến sứ mệnh của UNIFIL càng trở nên hết sức nguy hiểm.
Sứ mệnh của UNIFIL là gì?
Lực lượng gìn giữ hòa bình lâm thời của Liên hợp quốc tại Lebanon (UNIFIL) là một cơ quan quốc tế gồm hơn 10.000 nhân viên dân sự và quân sự từ 50 quốc gia được giao nhiệm vụ ngăn chặn các hành vi vi phạm dọc biên giới giữa Lebanon và Israel. Đoạn đường dài 120 km này thường được gọi là Đường Xanh.
Một nghị quyết của Liên hợp quốc năm 2006 bao gồm những từ ngữ cho phép UNIFIL “đảm bảo rằng khu vực hoạt động của mình không bị sử dụng cho bất kỳ hoạt động thù địch nào”.
Khoảng 10.000 lính gìn giữ hòa bình UNIFIL có mặt ở miền nam Lebanon để duy trì sự ổn định ở Đường Xanh (biên giới giữa Lebanon, Israel và Cao nguyên Golan). Ảnh đồ họa: FT
UNIFIL được Liên hợp quốc giao nhiệm vụ giữ không cho bất kỳ vũ khí hoặc chiến binh nào vào khu vực Đường Xanh. Nhưng trong thập kỷ qua, Mỹ và Israel đã lập luận rằng lực lượng gìn giữ hòa bình phần lớn không hiệu quả.
Tuy nhiên, UNIFIL cho biết họ đã ngăn chặn các hành vi vi phạm trong khu vực biên giới và báo cáo các vi phạm lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Dù được trang bị vũ khí, lực lượng gìn giữ hòa bình thường chỉ được sử dụng vũ lực khi sự an toàn của họ hoặc sự an toàn của dân thường bị đe dọa trực tiếp.
UNIFIL cũng có Lực lượng đặc nhiệm hàng hải (MTF), lực lượng đầu tiên thuộc loại này trong phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. MTF hỗ trợ hải quân Lebanon giám sát vùng biển lãnh thổ của Lebanon và ngăn chặn việc xâm nhập vào khu vực hoạt động của vũ khí trái phép và các vật liệu liên quan.
UNIFIL cũng tạo điều kiện cho các bên nhân đạo tiếp cận để hỗ trợ người dân địa phương và bảo vệ người dân khi Chính phủ Lebanon không thể làm được điều đó. Lực lượng gìn giữ hòa bình còn tham gia hỗ trợ cộng đồng địa phương thông qua các dự án và khoản quyên góp về chăm sóc sức khỏe, giáo dục, cơ sở hạ tầng, v.v.
Chuyện gì đang xảy ra với UNIFIL vậy?
Trong chiến dịch đưa quân vào miền nam Lebanon tuần trước, quân đội Israel (IDF) đã thiết lập các vị trí mới gần một trong những căn cứ của UNIFIL, theo các quan chức Liên hợp Quốc. UNIFIL ngày 6/10 cũng cảnh báo rằng họ “vô cùng quan ngại về các hoạt động gần đây của IDF ngay cạnh vị trí của phái bộ” tại Khu vực phía Tây, bên trong lãnh thổ Lebanon.
Một phát ngôn viên của Liên hợp quốc cho biết quân đội Israel đã bắn vào các vị trí của Hezbollah từ những địa điểm đó, khiến lực lượng gìn giữ hòa bình gặp nguy hiểm. Ông cho biết quân đội Israel đã yêu cầu lực lượng Liên hợp quốc di dời, nhưng UNIFIL đã từ chối làm như vậy.
Dù các cuộc tấn công vào nhân viên Liên hợp quốc vi phạm luật pháp quốc tế, Hezbollah cũng đã phóng tên lửa vào miền bắc Israel từ gần các vị trí của Liên hợp quốc ở miền nam Lebanon trong một năm. Điều đó làm phức tạp các quy tắc giao chiến.
Một thành viên người Ý của lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Lebanon (UNIFIL) đang tuần tra. Ảnh: New York Times
Hôm thứ Năm, UNIFIL cho biết xe tăng Israel đã bắn trúng một tháp quan sát tại trụ sở lực lượng này ở Naqoura, Lebanon, và binh lính Israel cũng đã bắn trúng lối vào một boong-ke tại một căn cứ gần đó, nơi lực lượng gìn giữ hòa bình đang trú ẩn.
“Bất kỳ cuộc tấn công cố ý nào vào lực lượng gìn giữ hòa bình đều là hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế”, UNIFIL cho biết trong một tuyên bố. Trong khi đó, quân đội Israel xác nhận rằng quân đội của họ đang hoạt động gần các vị trí của UNIFIL vào sáng thứ Năm.
Nhiều nước đã lên án dữ dội Israel về các vụ tấn công nhằm vào lực lượng giữ gìn hòa bình Liên hợp quốc tại Lebanon. Ngày 11/10, Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ sự “phẫn nộ” trước cuộc tấn công của Israel vào lực lượng UNIFIL, đồng thời yêu cầu Israel kiềm chế mọi “hành động thù địch” chống lại lực lượng này.
Trước đó, hôm 10/10, Bộ trưởng Quốc phòng Ý Guido Crosetto tuyên bố lực lượng Israel đã hành động bất hợp pháp khi nổ súng vào các vị trí mà lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đóng quân tại Lebanon, đồng thời lên án đây có thể là tội ác chiến tranh.
Bộ ngoại giao Pháp cáo buộc Israel cố tình nổ súng vào lực lượng gìn giữ hòa bình và đã triệu tập Đại sứ Israel tại nước này vào thứ Sáu (11/10) để phản đối chính thức. Trong khi đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres tuyên bố: “Lực lượng gìn giữ hòa bình phải được tất cả các bên trong cuộc xung đột bảo vệ, và những gì đã xảy ra rõ ràng là đáng lên án”.
Quang Anh
Nguồn: https://www.congluan.vn/vai-tro-cua-luc-luong-gin-giu-hoa-binh-lien-hop-quoc-tai-lebanon-post316450.html
