Bầu cử Tổng thống Mozambique: Cuộc đua ‘tứ mã’

Bốn ứng viên trong cuộc bầu cử Tổng thống Mozambique. (Nguồn: herald.co.zw)

Ngày 9/10, khoảng 17 triệu cử tri trong số hơn 34 triệu dân đăng ký và tham gia bỏ phiếu để chọn ra vị tổng thống tiếp theo của Mozambique cùng với 250 thành viên Quốc hội và hội đồng cấp tỉnh. Đương kim Tổng thống Filipe Nyusi không tham gia tranh cử bởi theo Hiến pháp Mozambique, một tổng thống chỉ được phép có tối đa hai nhiệm kỳ liên tiếp với mỗi nhiệm kỳ là năm năm.

Theo Hiến pháp Mozambique, bầu cử tổng thống được tổ chức theo hình thức phổ thông đầu phiếu. Ứng cử viên nào giành được hơn một nửa số phiếu hợp lệ sẽ trở thành Tổng thống. Nếu không có ứng cử viên nào giành được trên 50% số phiếu bầu hợp lệ, Ủy ban bầu cử quốc gia Mozambique (CNE) sẽ phải tổ chức bỏ phiếu vòng hai giữa hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất ở vòng một. Trong vòng bỏ phiếu thứ hai, ứng viên nào giành được số phiếu bầu hợp lệ cao nhất sẽ được coi là trúng cử.

Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ bảy của Mozambique diễn ra trong bối cảnh đất nước châu Phi đang đối mặt với các cuộc nổi dậy của phong trào thánh chiến Hồi giáo kéo dài nhiều năm ở khu vực phía Bắc, còn các trận lũ lụt nghiêm trọng gây thiệt hại lớn cho Mozambique.

Theo CNE, cuộc đua năm nay chủ yếu diễn ra giữa bốn ứng viên, trong đó hai ứng viên nặng ký nhất đến từ Đảng Mặt trận giải phóng Mozambique (Frelimo) và đảng Phong trào kháng chiến Mozambique (Renamo). Đảng Frelimo của đương kim Tổng thống Filipe Nyusi đề cử ông Daniel Francisco Chapo (47 tuổi), giáo sư luật đồng thời là cựu Thống đốc tỉnh Inhambane. Ông Chapo phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt nhất từ ông Ossufo Momade, đại diện cho đảng Renamo. Ông Momade trở thành người đứng đầu đảng Renamo sau khi ông Afonso Dhlakama – cựu thủ lĩnh đối lập qua đời vào năm 2018.

Trong khi đó, Phong trào Dân chủ Mozambique (MDM) giới thiệu Lutero Simango – một ứng viên độc lập đã tách khỏi Renamo – sau khi không thành công trong cuộc bầu cử thị trưởng Maputo vào năm 2023. Chính sách của ứng viên Simango đưa ra về bất bình đẳng và việc làm của đảng này đang rất thu hút giới trẻ Mozambique.

Ứng cử viên thứ tư là ông Venacio Mondlane (50 tuổi), nhân viên ngân hàng và kỹ sư lâm nghiệp. Ông tranh cử với tư cách là ứng cử viên độc lập dưới khẩu hiệu “Cứu Mozambique, đất nước này là của chúng ta”, thu hút được sự quan tâm của đông đảo quần chúng.

CNE cho biết việc bỏ phiếu chỉ diễn ra trong ngày 9/10 trên toàn quốc. Quá trình kiểm phiếu bắt đầu ngay sau đó và kết quả được công bố từng phần. Kết quả chính thức sẽ được CNE công bố sau 15 ngày và sau đó được Hội đồng Hiến pháp xác nhận.

Theo giới quan sát, trong cuộc đua lần này, ứng viên của đảng cầm quyền Frelimo, ông Daniel Francisco Chapo có khả năng sẽ giành chiến thắng. Frelimo trở thành đảng cầm quyền sau khi Mozambique giành được độc lập từ Bồ Đào Nha vào năm 1975.

Trước đó, trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2019, Tổng thống đương nhiệm Filipe Nyusi giành chiến thắng áp đảo với 73% số phiếu ủng hộ và tiếp tục nhiệm kỳ hai cho đến nay.