Nỗ lực giải quyết các nhu cầu thiết yếu cho đồng bào dân tộc thiểu số

Yên Bái là tỉnh miền núi phía Bắc nằm ở trung tâm vùng núi và trung du Bắc Bộ, điều kiện kinh tế xã hội còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao hơn mặt bằng chung của cả nước. Yên Bái hiện có 46 xã đặc biệt khó khăn, ngân sách Trung ương vẫn phải đảm bảo trên 80% nguồn chi của tỉnh. Vì vậy, việc triển khai thực hiện các Chương MTQG có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các hoạt động phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Theo Trưởng Ban dân tộc tỉnh Yên Bái Trần Xuân Thủy, thực hiện Chương trình MTQG 1719, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nhằm xóa đói, giảm nghèo, nâng mức sống của đồng bào. Trong đó, thực hiện dự án 1 về giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt theo chương trình, nhiều hộ gia đình người DTTS có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã được hỗ trợ xây dựng nhà mới, hỗ trợ nước sinh hoạt, góp phần giúp bà con giảm nghèo, là điểm tựa để người dân có thêm động lực, yên tâm phát triển kinh tế.

Khi thực hiện Dự án 1 về giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, đối với nguồn vốn đầu tư, tỉnh Yên Bái được giao kinh phí thực hiện 66 tỷ 541 triệu đồng. Trong đó, vốn giao năm 2022 là 21.533 triệu đồng, năm 2023 là hơn 45 tỷ đồng. Tỉnh Yên Bái đã thực hiện hỗ trợ và hoàn thành 788/829 nhà cho hộ nghèo, hoàn thành và đưa vào sử dụng 15/23 công trình nước sinh hoạt tập trung, giải ngân 58 tỷ 690 triệu đồng đạt 88,2% kế hoạch. Đối với nguồn vốn sự nghiệp, có tổng kinh phí thực hiện 34 tỷ 174 triệu. Trong đó, vốn năm 2022 là 7 tỷ 272 triệu đồng, năm 2023 là 26 tỷ 902 triệu đồng. Theo đó, tỉnh Yên Bái tập trung hỗ trợ đất sản xuất, chuyển đổi nghề các huyện, thị xã với tổng kinh phí đã giao 19 tỷ 023 triệu đồng; thực hiện hỗ trợ 267 hộ dân, giải ngân gần 6 tỷ đồng, đạt 31,3% kế hoạch. Bên cạnh đó, tỉnh còn hỗ trợ nước phân tán, các huyện, thị xã, với tổng kinh phí đã giao 15 tỷ 151 triệu đồng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 1, tỉnh Yên Bái gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như quỹ đất sạch để thực hiện giao đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS còn thiếu, không tập trung, manh mún, nhỏ lẻ, cách xa nơi ở của người dân do đó không phù hợp với phong tục tập quán sinh sống. Bên cạnh đó, việc thực hiện chuyển đổi, chuyển nhượng đất đai giữa các hộ rất khó thực hiện. Đối với các trường hợp chia tách thửa đất từ việc nhận tặng, cho đất, nhận thừa kế gặp rất nhiều khó khăn do chia tách thửa đất có diện tích nhỏ lẻ, dưới hạn mức giao đất ở mới, đất nông nghiệp được phép tách thửa. Ngoài ra, diện tích đất trả ra từ các nông, lâm trường về cho địa phương quản lý chủ yếu có nguồn gốc từ đất rừng tự nhiên, diện tích nhỏ lẻ không tập trung.

Để tháo gỡ khó khăn, tỉnh Yên Bái đề xuất Chính phủ phân cấp cho địa phương trong việc quyết định bố trí nguồn vốn ngân sách Trung ương cho các nội dung, tiểu dự án, dự án thành phần, để có thể linh hoạt theo nhu cầu thực tế của địa phương, khả năng giải ngân để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của Chương trình. Phân cấp mạnh về cho địa phương, hoặc bổ sung thêm quy định về định mức mà HĐND cấp tỉnh được phép chuyển đổi rừng tự nhiên hoặc liên quan đến rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, chuyển đổi đất lúa, từ đó sẽ linh hoạt cho địa phương trong quá trình triển khai thực hiện dự án, bảo đảm đời sống cho bà con ở vùng sâu, vùng xa.