Giảm nguy cơ tăng huyết áp và các bệnh tim mạch từ thói quen tiêu thụ muối

Người Việt đang sử dụng thừa muối

TS.BS. Nguyễn Thị Hương Lan, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người trưởng thành nên tiêu thụ không quá 5 g muối mỗi ngày để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Tuy nhiên, theo một khảo sát của Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), người Việt Nam tiêu thụ trung bình khoảng 9,4 g muối mỗi ngày, cao gần gấp đôi so với khuyến nghị. Trong đó, lượng muối chủ yếu đến từ gia vị tổng hợp (35%), nước mắm (32%), và thực phẩm chế biến sẵn (12%).

TS.BS. Nguyễn Thị Hương Lan, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn chia sẻ về giảm tiêu thụ muối trong chương trình Câu chuyện ngày mới.

Muối ăn có tên khoa học là Natri Clorua, được cấu tạo từ một nguyên tố Natri (Na) và một nguyên tố Clo (Cl), với công thức hóa học là NaCl, trong đó Natri là một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể con người. Natri có chức năng điều hòa sinh lý, giúp duy trì áp lực thẩm thấu của tế bào, điều chỉnh sự truyền đạt thông tin của tế bào thần kinh, hỗ trợ hoạt động của cơ bắp, điều hòa huyết áp, hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng, và giữ cân bằng lượng nước trong cơ thể.

Muối có vị mặn đặc trưng, là 1 trong 5 vị cơ bản cùng với ngọt, chua, đăng và umami (umami được phát hiện đầu tiên bởi Giáo sư người Nhật Kikunae Ikeda năm 1908). Muối là gia vị không thể thiếu trong nấu ăn, giúp món ăn thêm đậm đà, thơm ngon.

Muối và sức khỏe tim mạch 

Theo TS.BS. Nguyễn Thị Hương Lan, mặc dù muối ăn có vai trò quan trọng đối với sức khỏe cũng như trong chế biến và bảo quản thực phẩm, việc sử dụng dư thừa muối sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ đối với sức khỏe, điển hình là tăng khả năng mắc bệnh lí cao huyết áp và các biến chứng của bệnh lý.

Tiêu thụ thừa muối là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tăng huyết áp.

“Tăng huyết áp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ vữa động mạch, đột quỵ, rối loạn thị giác, nhồi máu cơ tim, suy tim, và các bệnh lý liên quan đến thận. Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam.” – Bác sĩ chia sẻ thêm.

Ăn giảm muối – hành động nhỏ, lợi ích lớn

Giảm tiêu thụ muối là một biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là tim mạch. Chúng ta có thể thực hiện điều này thông qua việc thay đổi thói quen ăn uống và cách chế biến thực phẩm hàng ngày. Dưới đây là 5 phương pháp mà TS.BS. Nguyễn Thị Hương Lan gợi ý giúp giảm lượng muối trong chế độ ăn hàng ngày:

1. Biết rõ hàm lượng natri trong thực phẩm: Người tiêu dùng cần kiểm tra thông tin dinh dưỡng trên nhãn thực phẩm để chọn lựa các sản phẩm ít muối.

Đọc nhãn thực phẩm trước khi mua để tránh các sản phẩm nhiều muối.

2. Giảm dần lượng muối để người ăn không nhận ra: Trong quá trình nấu ăn, người nấu có thể giảm từ từ lượng muối dưới 10% để người ăn không cảm thấy thay đổi về vị giác.

3. Giảm muối kết hợp sử dụng các thành phần tăng hương vị khác, làm món ăn giảm muối dễ dàng được chấp nhận hơn: Hiện nay trên thế giới, nhiều nghiên cứu và khuyến nghị đã xác nhận hiệu quả của một loại gia vị là bột ngọt trong việc giảm muối mà không làm thay đổi vị ngon của món ăn nhờ lượng natri thấp, chỉ bằng 1/3 so với muối ăn.

Từ năm 2010, Ủy ban Chiến lược Giảm muối quốc gia Mỹ đã khuyến cáo có thể sử dụng bột ngọt như là một phương pháp hiệu quả giúp duy trì chế độ ăn giảm muối.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã hướng dẫn có thể sử dụng bột ngọt để thay thế một phần muối ăn giúp tăng vị ngon cho thực phẩm ít muối, giảm lượng muối ăn vào. Các nước khác như Brazil, Phần Lan, Pháp, Singapore, Đan Mạch, Hàn Quốc đều đã nghiên cứu và cho thấy bột ngọt có thể duy trì vị ngon cho thực phẩm giảm muối.

Bột ngọt được nhiều quốc gia sử dụng như giải pháp cho chế độ ăn giảm muối.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế Việt Nam cũng đưa bột ngọt vào danh mục các phụ gia được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm. Đây cũng là thành phần an toàn cho bà mẹ mang thai, cho con bú và trẻ em.

4. Sử dụng chất thay thế muối: Một số chất như kali clorua, canxi clorua, hoặc magie clorua có thể thay thế muối để giảm lượng natri. Hiện nay trên thị trường đã có một số doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm gia vị/thực phẩm giảm muối bằng việc thay thế 1 phần natri, như Xốt dùng ngay Kho Quẹt sử dụng chất thay thế muối Kali clorua, Nước tương Phú Sĩ giảm muối của Ajinomoto giảm lượng muối trực tiếp trong công thức sản phẩm.

5. Chủ động giảm muối trong chế biến và ăn uống: Các cách tiếp cận bao gồm giảm lượng muối trong gia vị, không đặt lọ muối hoặc gia vị mặn trên bàn ăn, và hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối.