Doanh nghiệp đông nhưng năng lực cạnh tranh còn khiêm tốn

Sáng 25-9, tại phiên toàn thể Diễn đàn Kinh tế TP HCM năm 2024 (HEF 2024) với chủ đề “Chuyển đổi công nghiệp, động lực mới cho phát triển bền vững TP HCM”, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên và các đại biểu đã nghe báo cáo những chủ đề chính liên quan xu thế chủ đạo của chuyển đổi công nghiệp trên thế giới; hệ sinh thái quản trị và chính sách thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghiệp; chiến lược chuyển đổi công nghiệp TP HCM trong bối cảnh kết nối vùng, khu vực, quốc tế và xu hướng công nghệ mới…

Các chuyên gia trong nước và quốc tế đã hiến kế nhiều nội dung về chuyển đổi công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, quá trình chuyển đổi số, kinh tế xanh…

Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM (HIDS), cho biết thực tế TP HCM đã triển khai chuyển đổi công nghiệp từ khá sớm, từ năm 2000 đã có sự dịch chuyển sản xuất công nghiệp, di dời các KCN ô nhiễm và sử dụng nhiều lao động. Nhiều doanh nghiệp ứng dụng công nghệ 4.0, có KCN công nghệ cao. Đến 2023, theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, TP HCM có tỉ lệ công nghiệp kinh tế số đóng góp gần 15% trong GDP, giá trị sản xuất khu công nghệ cao tích lũy đạt 150 tỉ USD. Tốp 100 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năng động nhất toàn cầu..

“Tuy nhiên, sự phát triển thiếu bền vững và chưa có chiều sâu. Doanh nghiệp đông nhưng năng lực cạnh tranh còn khiêm tốn; thiếu doanh nghiệp đầu đàn. Các ngành phát triển theo chiều rộng dựa trên lao động là chủ yếu đã tới hạn… Từ đó, vai trò đóng góp của thành phố đang sụt giảm, GDP, tỉ lệ xuất khẩu cũng đang sụt giảm. TP đang chuyển sang phát chuyển thương mại, dịch vụ nhưng công nghiệp phát triển chưa bền vững và chưa thực sự hiệu quả” – ông Phạm Bình An nêu.

Trước những hạn chế và thách thức này, TP HCM đã triển khai nhiều chính sách chuyển đổi theo hướng ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; cấu trúc lại và nâng cấp các ngành, phát triển công nghiệp theo chiều sâu ưu tiên các ngành ứng dụng công nghệ hiện đại và thân thiện với môi trường… 

Bà Kiva Allgood – Giám đốc Trung tâm Sản xuất tiên tiến và chuỗi cung ứng, Thành viên Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) – nhận định các xu hướng lớn đang thúc đẩy chuyển đổi công nghiệp sẽ đặt ra thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội đáng kinh ngạc cho TP HCM và Việt Nam. 

Với vị trí rất chiến lược và cơ sở sản xuất đã được thiết lập, đây là thời điểm để TP HCM nói riêng và Việt Nam tiếp tục phát triển, tiên phong trong lĩnh vực sản xuất. Cùng với sự thành lập Trung tâm C4IR tại TP HCM – Việt Nam, Chính phủ, ngành công nghiệp và các chuyên gia có thể cùng nhau nắm bắt thời điểm này và định hình tương lai của ngành sản xuất.

TS Chad Bown – Kinh tế trưởng, Bộ Ngoại giao Mỹ – cũng cho rằng quá trình chuyển đổi công nghiệp đang diễn ra trên toàn cầu, trong đó có chuỗi cung ứng và Việt Nam đang có cơ hội thu hút FDI, nhất là các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ bán dẫn.

“Năm 2023, Mỹ đã cấp thị thực cho khoảng 20.000 sinh viên Việt Nam qua du học, tập trung vào các ngành STEM, kỹ thuật, toán học, công nghệ và kinh doanh. Điều này cũng là một trong những cách để cùng làm việc trong quá trình chuyển đổi; cùng nhau tìm kiếm những cách thức hợp tác” – TS Chad Bown nói.