Giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa là trách nhiệm chung, song cần có sự phân biệt và bảo đảm chuyển đổi công bằng trên cơ sở hoàn cảnh, trình độ phát triển và năng lực của từng nước.
Vòng thứ tư của Ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC-4) nhằm xây dựng một công cụ ràng buộc pháp lý quốc tế đầu tiên về ô nhiễm nhựa, bao gồm cả ô nhiễm trong môi trường biển, đang bước vào những cuộc họp chi tiết tại Ottawa, Canada.
Đây cũng là vòng đàm phán áp chót của các bên tham gia xây dựng thỏa thuận toàn cầu về chống ô nhiễm nhựa. Nước chủ nhà Canada đang nỗ lực để có thể đảm bảo đạt được 70% sự đồng thuận trước khi đi tới thống nhất vào cuối năm 2024 ở Busan, Hàn Quốc.
Mục tiêu đầy tham vọng là như vậy nhưng việc chấm dứt rác thải nhựa sẽ không thể đạt được nếu trong bộ công cụ pháp lý quốc tế nêu trên không đưa ra được những giới hạn đối với việc sản xuất nhựa.
Bộ trưởng Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada Steven Guilbeault cũng đã đề cập tới vấn đề này khi phát biểu rằng một thỏa thuận nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa sẽ thất bại nếu không bao gồm một số giới hạn đối với ngành sản xuất nhựa.
Ý tưởng về việc xây dựng một thỏa thuận toàn cầu về chống ô nhiễm nhựa được đưa ra tháng 3/2022, với mục tiêu tiến hành 5 vòng đàm phán để đạt được một thỏa thuận vào cuối năm nay.
Giám đốc chương trình về nhựa Karen Wirsig của Tổ chức Bảo vệ Môi trường Canada nhận xét thế giới đang phải đối mặt với tác hại của số lượng sản phẩm nhựa và bao bì ngày càng tăng do các nhà sản xuất chỉ quan tâm tới lợi nhuận. Đã đến lúc phải kết thúc thực trạng gây hại cho môi trường này. Tuy nhiên, cách tiến hành và lộ trình thực hiện như thế nào cũng là điều rất quan trọng do mỗi quốc gia có một trình độ phát triển và hoàn cảnh riêng, không thể áp dụng một công thức chung.
Ông Lê Ngọc Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế thuộc Bộ Tài nguyên Môi trường, Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam tham dự INC-4, nêu rõ là một quốc gia đang phát triển, Việt Nam ủng hộ thỏa thuận toàn cầu để giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa. Đây sẽ là bộ khung để các quốc gia thành viên xây dựng hành động giảm ô nhiễm nhựa và cùng nỗ lực giải quyết các thách thức về môi trường xung quanh vấn đề rác thải nhựa.
Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng cần bao gồm cả trách nhiệm của các quốc gia, với những mức độ khác nhau và phù hợp với trình độ cũng như năng lực phát triển của nước đó.
Việt Nam mong muốn có một sự cân bằng vì bên cạnh những biện pháp kiểm soát, cũng phải tính tới phương pháp thực hiện, trong đó có việc hỗ trợ về tài chính, công nghệ hay năng lực để các nước đang phát triển đảm bảo tốt hơn những đóng góp nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa./.
Bích Hường
