Phát huy vai trò của truyền thông trong hiện thực hóa các mục tiêu sử dụng tiết kiệm năng lượng

Nằm trong chuỗi hoạt động thuộc Chương trình Năng lượng phát thải thấp Việt Nam II (gọi tắt là VLEEP II), vừa qua, tại Thành phố Đà Nẵng, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương tổ chức tọa đàm “Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: Hiệu quả thực thi và vai trò của công tác truyền thông tại địa phương”.

Với phương châm “tiết kiệm là quốc sách”, Việt Nam đã sớm coi trọng việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đây cũng chính là một nội dung quan trọng trong chính sách phát triển năng lượng bền vững của Việt Nam. Điều này đã được hiện thực hoá bằng rất nhiều văn bản pháp lý liên quan, đặc biệt là sự ra đời của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm & hiệu quả (Luật 50) được QH khoá XII ban hành ngày 17/6/2010 và có hiệu lực từ năm 2011.

Phát biểu tại tọa đàm, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến lĩnh vực Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Việt Nam là một trong những nước đầu tiên ở Đông Nam Á có Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Quốc hội thông qua năm 2010 và có hiệu lực từ năm 2011. Chúng ta có các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, các văn bản pháp luật tương đối đầy đủ và đồng bộ trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế để thúc đẩy Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 

Thông tin về một số kết quả đạt được của Chương trình quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (Chương trình VNEEP), ông Trịnh Quốc Vũ cho biết, tổng Chương trình VNEEP1 (giai đoạn 2006 – 2010) và VNEEP2 (giai đoạn 2010 – 2015) đã tiết kiệm năng lượng (TKNL) tương ứng 16.2 triệu tấn dầu quy đổi. Tiềm năng TKNL còn rất lớn, do đó trong Chương trình VNEEP3 (giai đoạn từ 2019 – 2030) Chính phủ đặt ra mục tiêu tiết kiệm từ 8 – 10% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc.

“Việc triển khai công tác Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được đẩy mạnh tốt hơn giai đoạn trước đây. Từ khi có Luật, Thông tư, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ nhiều địa phương đã tự nguyên, chủ động Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Hiện nay, người dân đã có sự thay đổi về tư duy, Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả dần đi vào nề nếp. Các địa phương đã quan tâm hơn vào công tác thực thi tiết kiệm năng  lượng. Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ đồng hành cùng các địa phương, bộ, ngành để kiện toàn công tác về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ông Trịnh Quốc Vũ cho biết.

Chia sẻ về quá trình đồng hành của địa phương trong việc triển khai Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ông Nguyễn Văn Trừ – Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Đà Nẵng cho biết, Sở Công Thương Đà Nẵng đã triển khai 1 số hoạt động gồm: Chỉ đạo các trung tâm trực thuộc tiến hành các hoạt động kiểm toán năng lượng tại doanh nghiệp trên địa bàn, tổ chức các hội thảo tuyên truyền nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp về tiết kiệm năng lượng, khảo sát tư vấn các doanh nghiệp trọng điểm để có các giải pháp tư vấn cho doanh nghiệp về tiết kiệm năng lượng.

Trong 3 năm qua, Sở Công Thương cũng đã phối hợp với USAID tiến hành hỗ trợ nâng cao năng lực cho TP Đà Nẵng, từ đó nâng cao vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, thúc đẩy tăng trưởng xanh, thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo…

Ngoài ra, Đà Nẵng cũng tổ chức giải thưởng về tiết kiệm năng lượng của thành phố. Sau 2 năm triển khai, doanh nghiệp áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch hơn, giảm khí nhà kính…, giúp doanh nghiệp nâng cao nhận thức về  việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng: Nhiều chương trình về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Bộ Công Thương triển khai rất hiệu quả đến các địa phương. Ví dụ như cuộc thi trực tuyến tìm hiểu kiến thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cũng là cách để toàn dân, báo chí tham gia chương trình để nâng cao nhận thức về tiết kiệm năng lượng.

Về phía doanh nghiệp, ông Trần Viết Nguyên, Phó Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, EVN rất chú trọng tiết kiệm điện. EVN sẽ phối hợp chặt chẽ với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố để kịp thời tham mưu nhằm thực thi tốt Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện. 

Để triển khai thực hiện tốt được các nhiệm vụ mục tiêu đã đề ra, công tác truyền thông được EVN xem là giải pháp quan trọng vì đây là giải pháp phù hợp nhất, đặc biệt là truyền thông về chính sách quy định của Nhà nước, thông qua đó xã hội có nhận thức về các quy định của Chính phủ. Hiện EVN không chỉ truyền thông về cơ chế chính sách mà còn truyền thông về giải pháp sử dụng điện an toàn và hiệu quả. Toàn bộ các tài liệu truyền thông được số hoá và đăng tải trên các phương tiện thông tin truyền thông của EVN và các đơn vị trực thuộc.

“6 tháng đầu năm 2024, cả nước tiết kiệm được 2,6 tỷ kWh điện, tương ứng 2,38% điện thương phẩm so với cùng kỳ, cao hơn mức tối thiểu so với mức Chính phủ giao. Kết quả này có sự tham gia tích cực của báo chí truyền thông, giúp ngời dân hiểu rõ hơn, thực thi tốt hơn các giải pháp TKNL”, ông Nguyên thông tin. 

Các đại biểu tham dự tọa đàm cũng thảo luận, đánh giá cao vai trò của truyền thông trong việc thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Các chuyên gia cho rằng, cần có cách thức phối hợp hiệu quả nhất giữa chuyên gia, nhà báo, doanh nghiệp. Để thông tin truyền thông về tiết kiệm năng lượng được chính xác cần có sự trao đổi chia sẻ hai chiều giữa chuyên gia và nhà báo. Trong khi đó, các nhà báo, phóng viên cũng bày tỏ kỳ vọng, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ có thêm nhiều chương trình, toạ đàm để cung cấp, hướng dẫn báo chí có thêm nhiều kênh thông tin và cách tiếp cận với thông tin tiết kiệm năng lượng hơn.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững Trịnh Quốc Vũ, nhu cầu năng lượng và nhu cầu điện của Việt Nam trong những năm tới dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và dân sinh. Trong bối cảnh đó, công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là cần thiết và quan trọng. Vi vậy, cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa cơ quan Quản lý năng lượng, mạng lưới chuyên gia (hội, hiệp hội chuyên ngành trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả) và mạng lưới nhà báo trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng để thúc đẩy hơn nữa công tác truyền thông. Bên cạnh mạng lưới truyền thông, Chương trình VNEEP cũng xây dựng mạng lưới kết nối chuyên gia bao gồm địa phương, kiểm toán viên năng lượng, người quản lý năng lượng khắp cả nước.