Thay đổi tư duy, cách làm trong xây dựng luật

Dự phiên họp còn có: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Lê Minh Trí; Bí thư Ban cán sự Đảng, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Tiến.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, để chuẩn bị tốt nhất cho kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Đảng đoàn Quốc hội và Ban cán sự đảng Chính phủ tổ chức hội nghị để rà soát các nội dung chuẩn bị cho Kỳ họp. Hội nghị được thực hiện trước thời điểm diễn ra kỳ họp một tháng để các cơ quan soạn thảo, thẩm tra có thời gian thực hiện theo đúng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; đồng thời nhằm thảo luận, thống nhất về nội dung chương trình Kỳ họp thứ 8, nhất là các cơ quan cho ý kiến xem xét về tiến độ, thời gian, chất lượng theo quy định, việc chuẩn bị nội dung những dự án luật, nghị quyết để bổ sung vào chương trình Kỳ họp thứ 8 theo chương trình rút gọn.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XV – kỳ họp dự kiến khối lượng công việc trình Quốc hội xem xét, quyết định nhiều nhất từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến nay. Kỳ họp sẽ khai mạc vào ngày 21/10 và dự kiến bế mạc vào ngày 3/12; tiến hành theo 2 đợt: Đợt 1 từ ngày 21/10 đến 12/11; Đợt 2 từ ngày 20/11 đến 3/12/2024. Quốc hội sẽ xem xét 39 nội dung, trong đó có 29 nội dung về công tác lập pháp, 10 nhóm nội dung về kinh tế – xã hội (KTXH), ngân sách nhà nước, giám sát, nhân sự và quyết định các vấn đề quan trọng khác thuộc thẩm quyền.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các thành viên Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự Đảng Chính phủ cùng tập trung rà soát, xem xét những dự án luật, nghị quyết nào đã cơ bản hoàn thành để trình Quốc hội; rà soát công tác chuẩn bị, chất lượng nội dung các dự án luật, nghị quyết dự kiến đề nghị bổ sung vào chương trình, nhất là các dự án trình thông qua tại Kỳ họp theo quy trình, thủ tục rút gọn. Đồng thời, tập trung thảo luận những vấn đề còn có ý kiến khác nhau của các dự án luật, nghị quyết.

Theo Chủ tịch Quốc hội, thời gian qua, công tác phối hợp giữa Chính phủ và các cơ quan Quốc hội ngày càng chặt chẽ, nhịp nhàng, thực chất và hiệu quả. Các cơ quan đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, chuẩn bị từ sớm, từ xa, làm việc ngày, đêm để chuẩn bị cho các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng nhấn mạnh, cơn bão số 3 vừa qua diễn biến rất phức tạp, hậu quả để lại rất nặng nề và cho đến thời điểm này chưa thống kê hết những thiệt hại. Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lại thêm khó khăn mới, thách thức mới. Chính phủ phải đứng trước khó khăn, áp lực thêm trong việc thu, chi ngân sách, thực hiện mục tiêu tăng trưởng, đảm bảo ổn định vĩ mô của nền kinh tế, kiềm chế lạm phát và tăng giá các mặt hàng để đảm bảo đời sống cho người dân. Vì vậy, Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự Đảng Chính phủ tiếp tục phối hợp thực chất, hiệu quả, thể chế kịp thời, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn vì sự phát triển KTXH, đảm bảo đời sống người dân và thúc đẩy tăng trưởng.

Nhắc tới thời gian để thực hiện kết hoạch KTXH 5 năm chỉ còn hơn 1 năm nữa là kết thúc, bên cạnh đó, sự ảnh hưởng của cơn bão số 3 rất nặng nề, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, cần phải xử lý kịp thời những khó khăn, vướng mắc nảy sinh. Những vấn đề nào Chính phủ điều hành, Chính phủ sẽ quyết định. Những nội dung nào vượt thẩm quyền của Chính phủ thì xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, các cơ quan Quốc hội luôn sẵn sàng tiếp nhận hồ sơ nghiên cứu các dự án luật, nghị quyết mà Chính phủ trình. Tuy nhiên, chất lượng các dự án luật, nghị quyết trước hết là do các cơ quan của Chính phủ chủ trì soạn thảo. Đồng thời, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Phó Chủ tịch, Chủ tịch Quốc hội phải làm việc liên tục để đảm bảo phối hợp nhịp nhàng, thực chất, chất lượng và hiệu quả.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ: Luật, nghị quyết có chất lượng hay không thì trước hết phải xuất phát từ cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm định và Chính phủ. Khi Chính phủ trình sang đây thì trách nhiệm của các cơ quan thẩm tra, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của các Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội phải làm việc liên tục, bảo đảm phối hợp nhịp nhàng, thực chất để đạt hiệu quả cao nhất.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, những người đứng đầu các bộ, ngành cần phải đeo bám các dự án luật, nghị quyết đến cùng. Cần sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là thay đổi tư duy, cách làm trong xây dựng luật, đảm bảo đơn giản hóa, tăng cường phân cấp, phân quyền, đẩy nhanh tiến độ để những việc chưa thống nhất, chưa đồng thuận giữa các cơ quan thẩm tra và soạn thảo sẽ được thực hiện theo tinh thần “khó đến đâu, gỡ đến đó”.

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, các bộ, các ngành tích cực, chủ động, phối hợp một cách chặt chẽ và hiệu quả với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội. Theo đó, ngoài việc phải thể chế hóa, cụ thể hóa, đường lối, chủ trương của Đảng để tổ chức thực hiện, các cơ quan tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, từ chỗ chỉ tập trung cho công tác quản lý, sang vừa tập trung cho công tác quản lý hiệu quả, nhưng lại vừa góp phần kiến tạo phát triển.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần phải đổi mới trong các cơ quan soạn thảo, cũng như các cơ quan thẩm định, trên cơ sở đó, mới huy động mọi nguồn lực. Hiện nay, nguồn lực đang ách tắc. Chúng ta tập trung quản lý hiệu quả là tốt. Tuy nhiên, phải mở ra không gian mới, kiến tạo cho sự phát triển, để huy động mọi nguồn lực của xã hội, nhân dân.

Bên cạnh đó, tùy từng tính chất của các dự án luật để có thể đưa ra những quy định chi tiết, nhưng với những vấn đề còn đang biến động, có nhiều tác động thì nên khái quát. Công tác lập pháp phải được thực hiện trên tinh thần cái gì đã rõ, đã chín, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả và đa số đồng tình thì luật hóa. Còn những vấn đề chưa chín, chưa rõ, thực tiễn còn biến động, còn diễn biến tạp, khó lường thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần.

Đặc biệt, cần tập trung phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, thiết kế các công cụ để tăng cường giám sát, kiểm tra. Với tinh thần nâng cao trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm và phân cấp, các bộ, ngành, địa phương phải quyết định và thực hiện sao cho hiệu quả.

Thủ tướng cũng lưu ý, khi phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm sẽ dễ kiểm tra, dễ đánh giá, phân loại. Vì vậy, phân cấp triệt để sẽ tăng cường việc chịu trách nhiệm, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo. Giảm thủ tục hành chính, xóa bỏ cơ chế xin – cho, đặc biệt không tạo ra môi trường dẫn đến tham nhũng, tiêu cực.