Trang chủDi sảnNghệ Thuật Ca Trù: Hành Trình Tìm Lại Ánh Hào Quang Xưa

Nghệ Thuật Ca Trù: Hành Trình Tìm Lại Ánh Hào Quang Xưa

Những âm thanh trong trẻo của tiếng phách, tiếng đàn đáy và giọng ca ngọt ngào, trầm bổng của người ca nương đã từng vang vọng khắp các làng quê Bắc Bộ, mang theo hồn cốt của nghệ thuật ca trù – một loại hình âm nhạc dân gian đặc sắc của Việt Nam. Ca trù không chỉ là một loại hình giải trí mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt từ bao đời nay. Dù đã trải qua những thăng trầm, những thời khắc tưởng chừng như bị lãng quên, ca trù vẫn giữ vững vị trí của mình như một biểu tượng nghệ thuật với sức sống đầy mãnh liệt.

Thịnh hành từ thế kỷ 15, ca trù đã từng là một loại hình âm nhạc quý tộc, được biểu diễn trong các cung đình, phủ chúa, nơi mà những bậc vương hầu, quan lại thưởng thức. Ca trù đòi hỏi người biểu diễn phải có kỹ năng điêu luyện và phải có tâm hồn nhạy cảm, sự tinh tế trong từng giai điệu, từng nhịp phách. Mỗi buổi hát ca trù là một không gian nghệ thuật trọn vẹn, nơi mà người nghe được thưởng thức âm nhạc và hòa mình vào một thế giới đầy cảm xúc, suy tư.

Phách vang từng nhịp xa phương,

Lời ca tha thiết, nhớ thương nặng lòng.

Du dương hoài lại du dương,

Đọng trong tim mãi khói sương một chiều.

Những câu thơ ấy như gói gọn được cái hồn của ca trù – thanh âm vọng lại từ quá khứ, mang theo bao nhiêu niềm nhớ về một thời kỳ vàng son của nghệ thuật dân gian. Sự mềm mại trong giai điệu, sự sâu lắng trong từng lời ca, cùng với cái nhịp phách nhẹ nhàng mà dứt khoát, đã làm nên một nét độc đáo không thể lẫn vào đâu được của ca trù.

Ca nương Kim Ngọc và nghệ sĩ đàn đáy Bá Hải thuộc CLB ca trù HN. Ảnh: Sưu tầm

Trong suốt thời gian dài, ca trù đã từng bước đi vào đời sống của tầng lớp nhân dân, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong các dịp lễ hội, đình đám. Những bài ca trù với lời thơ phong phú, sâu sắc đã phản ánh đời sống xã hội, tâm tư, tình cảm của con người, mang đến những bài học đạo lý, những triết lý nhân sinh sâu sắc. Ca trù vừa là âm nhạc, vừa là thơ ca, là triết học, là nơi hội tụ của những giá trị văn hóa, tinh thần cao quý của dân gian xưa.

Cùng với sự biến đổi của xã hội, ca trù đã dần dần bị mai một, rơi vào quên lãng trong nhiều thập kỷ. Những nghệ nhân ca trù, những người đã gìn giữ và truyền lại loại hình nghệ thuật này, dần dần vắng bóng. Những buổi hát ca trù thưa thớt dần, chỉ còn lại trong ký ức của những người già, những người đã từng sống và yêu mến loại hình nghệ thuật này. Thế nhưng, ánh hào quang xưa của ca trù không hoàn toàn tắt lụi. Những nỗ lực khôi phục và bảo tồn ca trù đã và đang được thực hiện một cách mạnh mẽ, nhằm đưa ca trù trở lại với đời sống văn hóa hiện đại.

Những năm gần đây, ca trù đã bắt đầu tìm lại được vị trí của mình trong lòng công chúng. Các câu lạc bộ ca trù, các lớp học truyền dạy ca trù được mở ra ở nhiều nơi, thu hút sự tham gia của đông đảo người yêu nghệ thuật. Những buổi biểu diễn ca trù không chỉ dừng lại ở các lễ hội truyền thống mà còn xuất hiện trên sân khấu lớn, trong các chương trình nghệ thuật quốc gia và quốc tế. Những nghệ nhân ca trù, dù tuổi đã cao, vẫn miệt mài truyền dạy cho lớp trẻ, với hy vọng giữ gìn và phát huy di sản nghệ thuật này cho các thế hệ tương lai. Một câu nói đầy cảm xúc của NSND Kim Đức, người được sinh ra và lớn lên trong cái nôi nghệ thuật ca trù, vẫn còn ấn tượng đến bây giờ : “Tôi yêu ca trù lắm, nếu không yêu thì làm sao có thể duy trì đến bây giờ! Cuộc sống của tôi không quá dư dả, về hưu cũng không kiếm ra tiền nhưng tôi vẫn dạy ca trù miễn phí. Tôi nghĩ, mình phải giữ nghề của ông cha mình, giữ hồn cốt của ca trù cho con cháu sau này” 

Buổi biểu diễn ca trù. Ảnh : Sưu tầm

Ca trù là một di sản văn hóa, thể hiện một phần của tâm hồn, của lịch sử văn hóa Việt Nam. Việc khôi phục ca trù là việc làm sống lại một nét đẹp văn hoá đã từng huy hoàng, và còn là cách để giữ gìn và truyền lại những giá trị truyền thống cho thế hệ mai sau. Sự trở lại của ca trù, với tất cả vẻ đẹp và tinh túy của nó, là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của văn hóa dân tộc, thể hiện chủ trương đầu tư và phát triển đúng đắn của Đảng và nhà nước, là tiếng nói của quá khứ vang vọng trong hiện tại, và là niềm tự hào của người Việt Nam trên chặng đường gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Như một dòng chảy không ngừng nghỉ, ca trù vẫn tiếp tục cuộc hành trình của mình, từ những sân khấu xưa cũ đến những không gian nghệ thuật hiện đại, mang theo trong mình những giá trị văn hóa bất biến, để rồi tiếp tục tỏa sáng như một ngôi sao trong bầu trời nghệ thuật của dân tộc.

Hoàng Anh

Cùng chủ đề

Ý nghĩa chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường

(Dân trí) - Chuyến công tác sắp tới của Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định tâm thế mới, vai trò, vị thế ngày càng gia tăng của Việt Nam ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Chile Gabriel Boric Font và Tổng thống Cộng hòa Peru Dina Ercilia Boluarte Zegarra, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính...

Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp đẩy mạnh kết nối kinh tế và giao thông Việt

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các doanh nghiệp Việt - Trung đẩy mạnh hợp tác, đầu tư, phát huy vai trò kết nối hai nền kinh tế và khẳng định đầu tư vào Việt Nam sẽ có cơ hội với 65 thị trường hàng đầu thế giới. ...

Nữ phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam: Tốt nghiệp đại học Mỹ, học thạc sĩ ở Anh

Trước khi trở về công tác tại Học viện Ngân hàng, tân phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2024 từng tốt nghiệp đại học ở Mỹ, học thạc sĩ ở Anh. Nữ giảng viên Trần Ngọc Mai, sinh năm 1991, quê xã Vũ Bản, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, vừa trở thành phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm nay. Cô hiện công tác tại khoa Kinh doanh Quốc tế của Học viện Ngân hàng. Vào năm 2012, cô...

Việt Nam vào nhóm quốc gia tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất khu vực

Với sức tiêu dùng lớn, doanh số thương mại điện tử đã vượt 20,5 tỷ USD/năm vào năm ngoái, Việt Nam được xếp vào nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất khu vực và trên thế giới. Doanh thu thương mại điện tử Việt Nam năm 2023 đạt 20,5 tỷ USD, tăng 25% so với năm trước, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Bài đọc nhiều

Chiêm ngưỡng những di sản vô giá qua những thước phim điện ảnh

VHO - Trong khuôn khổ LHP Quốc tế Hà Nội lần thứ VII (HANIFF VII), sáng 7.11 tại Trung tâm Chiếu phim quốc gia (Hà Nội), Viện Phim Việt Nam khai mạc triển lãm “Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận - Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh” . Triển lãm giới thiệu hình ảnh các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận, gồm các Di sản văn hóa vật thể, Di...

Giáo Dục Di Sản: Từ Lý Thuyết Đến Thực Tiễn Trong Trường Học Việt Nam

Giáo dục di sản đang dần trở thành một phần quan trọng trong chương trình giảng dạy tại các trường học Việt Nam. Đây không chỉ là việc cung cấp kiến thức về lịch sử, văn hóa mà còn là hành trình kết nối thế hệ trẻ với quá khứ, thổi bùng ngọn lửa yêu nước và lòng tự hào dân tộc. Bằng những sáng kiến độc đáo, nhiều bảo tàng và di tích lịch sử đã thành công...

Cây Di Sản Việt Nam: Tài Nguyên Xanh Đáng Quý Của Quốc Gia

Ngày 18/3/2010, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã khởi động sáng kiến bảo tồn Cây Di sản Việt Nam, góp phần vào bảo vệ đa dạng sinh học trong thập kỷ Đa dạng Sinh học do Liên hợp quốc phát động. Sáng kiến này không chỉ tạo điều kiện giữ gìn hệ sinh thái mà còn cải thiện chất lượng đời sống người dân, mở ra hướng đi mới trong quản lý tài nguyên...

Hậu duệ vua Hàm Nghi trao tặng các kỷ vật quý cho Huế

VHO - Ngày 5.11, các hậu duệ của vua Hàm Nghi đã trao tặng những kỷ vật quý mà ông từng sử dụng cho Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế. Qua đó, góp phần đa dạng và phong phú cho không gian trưng bày về vua Hàm Nghi tại Huế. Những kỷ vật hiến tặng minh chứng sống động cho một giai đoạn đầy thăng trầm trong lịch sử Việt Nam. Tỉnh Thừa Thiên Huế và...

Chiêm ngưỡng hàng ngàn hiện vật vô giá tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam

VHO - Từ ngày 1.11.2024, trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam chính thức mở cửa đón khách tham quan tại địa chỉ mới: Km 6+500 Đại Lộ Thăng Long (phường Tây Mỗ và Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội). Chủ đề 5 - Cuộc kháng chiến chống Mỹ 1954-1975: Theo Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954), Việt Nam tạm thời bị chia...

Cùng chuyên mục

Truyền thống – Văn hiến: Mạch dẫn không gian sáng tạo đương đại

VHO - Ngày 7.11 tại Bảo tàng Hà Nội đã diễn ra tọa đàm “Truyền thống - Văn hiến - Mạch dẫn không gian sáng tạo đương đại”. Với những góc nhìn và chia sẻ thú vị, tọa đàm khẳng định những giá trị độc đáo của văn hóa Hà Nội, làm sáng tỏ sự chuyển dịch của dòng chảy văn hóa Hà Nội cùng những yếu tố tác động đến sự chuyển dịch này. Hoạt động lao động...

Chiêm ngưỡng những di sản vô giá qua những thước phim điện ảnh

VHO - Trong khuôn khổ LHP Quốc tế Hà Nội lần thứ VII (HANIFF VII), sáng 7.11 tại Trung tâm Chiếu phim quốc gia (Hà Nội), Viện Phim Việt Nam khai mạc triển lãm “Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận - Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh” . Triển lãm giới thiệu hình ảnh các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận, gồm các Di sản văn hóa vật thể, Di...

Hải Phòng quảng bá Cát Bà trên CNN

VHO - Ngày 5.11.2024, Sở Văn hóa và Thể thao Hải Phòng đã bắt đầu thực hiện truyền thông quốc tế, phát clip giới thiệu về Cát Bà trên CNN – kênh truyền hình cáp nổi tiếng của Mỹ với hàng tỷ khán giả trên toàn thế giới và là nhà cung cấp tin tức cho hơn 200 đài phát thanh và truyền hình trên toàn cầu... Thực hiện Kế hoạch số 166/KH-UBND ngày 19.7.2024 của UBND Thành phố...

Chưa được tôn vinh xứng đáng

VHO - Cầu Cấm có vị trí chiến lược quan trọng trên tuyến quốc lộ 1A năm xưa (thuộc địa bàn hai xã Nghi Yên và Nghi Quang, huyện Nghi Lộc, Nghệ An); là cửa ngõ phía Nam của hậu phương miền Bắc. Phần lớn lương thực, vũ khí, đạn dược từ hậu phương chi viện cho chiến trường miền Nam đều phải đi qua trọng điểm này. Nơi đây đã ghi dấu sự hy sinh anh dũng...

Vai Trò Của Cộng Đồng Tôn Giáo Trong Việc Bảo Tồn Di Sản Kiến Trúc

Trong suốt chiều dài lịch sử, cộng đồng tôn giáo luôn giữ vai trò trọng yếu trong việc bảo tồn các di sản kiến trúc. Những công trình như đình, đền, chùa và nhà thờ không đơn thuần là không gian thờ phụng mà còn lưu giữ tinh hoa văn hóa, nghệ thuật và tín ngưỡng của từng thời kỳ. Mỗi công trình là một dấu ấn khó phai, là nơi ghi lại những trang sử và bản sắc...

Mới nhất

Huyện Krông Pắc tổ chức Hội nghị tổng kết sản xuất, tiêu thụ sầu riêng niên vụ năm 2024

Trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk hiện có 37 vùng trồng sầu riêng xuất khẩu được cấp mã số vùng trồng với tổng diện tích 2.053 ha. Chiều ngày 8/11, UBND huyện Krông Pắc (tỉnh Đắk Lắk) tổ chức Hội nghị tổng kết sản xuất, tiêu thụ sầu riêng niên vụ năm 2024,...

Hàn Quốc phóng tên lửa đạn đạo Hyunmoo-II về phía biển Hoàng Hải

Hàn Quốc đã tiến hành một cuộc tập trận bắn đạn thật vào ngày 7/11, khi bắn tên lửa đạn đạo Hyunmoo-II về phía biển Hoàng Hải. Ngày 8/11, Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc (JCS) cho biết Hàn Quốc đã tiến hành một cuộc tập trận bắn đạn thật vào ngày 7/11,...

Ông Trump lặp lại điều chưa từng có trong 132 năm qua

(Dân trí) - Ông Donald Trump là người thứ 2 sẽ đảm nhiệm 2 nhiệm kỳ tổng thống Mỹ không liên tiếp trong vòng 132 năm trở lại đây. Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump (Ảnh: Getty). Với chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hôm 5/11, ông Donald Trump gần như chắc chắn sẽ trở thành tổng thống thứ...

Giá vàng đảo chiều tăng, người dân Thủ đô vẫn đổ xô bán vàng

Mặc cho giá vàng tăng - giảm chóng mặt, người dân Thủ đô vẫn xếp hàng bán vàng. Nhiều người ngậm ngùi bởi "mua giá trên trời mà bán thì dưới đất". Người dân 'đổ xô' đi bán vàng vì sợ lỗ Sáng 8/11, giá vàng miếng SJC và giá vàng nhẫn trơn...

Mặc ông Trump hù dọa, Trung Quốc vẫn tự tin đặt mức tăng trưởng 5% cho năm 2025

Theo ông Zhang Ming, Phó giám đốc Viện Tài chính và Ngân hàng thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, Bắc Kinh dự kiến ​​sẽ đặt lại mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức khoảng 5% vào năm 2025 bất chấp lời đe dọa về việc tăng thuế quan trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Donald Trump.

Mới nhất