Trang chủSự kiện77 năm ngày Thương binh liệt sĩ70 năm sau chiến thắng Đak Pơ, vẫn đau đáu tìm mộ...

70 năm sau chiến thắng Đak Pơ, vẫn đau đáu tìm mộ 147 liệt sĩ

Tròn 70 năm kể từ chiến thắng Đak Pơ, nơi chôn cất 147 liệt sĩ Trung đoàn 96 sau trận đánh bi hùng tới nay vẫn còn là bí ẩn trong nỗi đau khôn nguôi của gia đình và đồng đội.
70 năm sau chiến thắng Đak Pơ, vẫn đau đáu tìm mộ 147 liệt sĩ- Ảnh 1.

Chiến sĩ Đội K52 Tỉnh đội Gia Lai cần mẫn đào bới hết vạt đồi này tới vạt đồi khác mong tìm thấy hài cốt liệt sĩ – Ảnh: TẤN LỰC

Hàng loạt cuộc tìm kiếm được tổ chức với hàng ngàn ngày công, hàng chục ngàn mét vuông đất đá được đào bới nhưng tung tích nấm mộ tập thể năm xưa vẫn chưa phát lộ.

Trận chiến anh hùng

Trưa 24-6-1954 trên quốc lộ 19 (nay thuộc huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai) nổ ra trận phục kích chớp nhoáng đoàn xe quân sự Pháp. Trong trận này, Trung đoàn 96 và các đơn vị phối thuộc của Liên khu V đã tiêu diệt Binh đoàn cơ động 100 của Pháp mới điều từ Triều Tiên sang Tây Nguyên (Việt Nam).

Trong căn nhà nhìn ra mặt đường tại thị trấn Đak Pơ, cựu chiến binh Thái Diệp (96 tuổi) còn nhớ như in trận đánh đẫm máu năm ấy. Ngồi nhìn xa xăm ra con đường là chiến trường năm xưa, người cựu binh già xúc động kể trận chiến diễn ra khoảng 5 giờ, từ 14h ngày 24-6 tới sẩm tối. Bộ đội ta mai phục đoàn xe trên các vạt đồi dọc quốc lộ 19, từ khu vực tượng đài chiến thắng Đak Pơ bây giờ đến hết thị trấn.

Trong trận đánh, ông Diệp là lính cối 82 của đại đội 3, tiểu đoàn 40, lãnh nhiệm vụ bắn tiêu diệt bộ binh. Khi đoàn xe quân Pháp lọt vào trận địa bị bắn chặn đầu đuôi dồn ứ dài cả cây số. Tất cả các họng súng trên những điểm cao đồng loạt khạc lửa xuống đoàn quân đối phương đang hoảng loạn.

Bị khóa chặt không còn đường thoát, quân Pháp tập trung hết hỏa lực bắn như mưa lên trận địa. Những vạt lau sậy trên đồi bị súng máy lia đứt thành vệt đều như máy cắt.

Đến sẩm tối tàn cuộc chiến, quân địch tan tác chia từng nhóm nhỏ tìm đường rút chạy, bỏ lại rất nhiều khí giới và xe pháo. Sau trận đánh, 700 quân Pháp chết và bị thương, 1.200 người đầu hàng.

Nhưng trả giá cho chiến thắng này là 147 chiến sĩ Trung đoàn 96 cùng dân công, thanh niên xung phong đã mãi mãi nằm lại trận địa mà nay thời gian đã làm cho mất dấu.

Cựu chiến binh Trung đoàn 96 Thái Diệp đoán khu chôn cất liệt sĩ cạnh hồ Ktung 4 này - Ảnh: TẤN LỰC

Cựu chiến binh Trung đoàn 96 Thái Diệp đoán khu chôn cất liệt sĩ cạnh hồ Ktung 4 này – Ảnh: TẤN LỰC

Nơi các anh nằm trong ký ức mơ hồ của đồng đội

Ở tuổi 93, cựu binh Nguyễn Anh Hồi, trú thị xã An Khê (Gia Lai), trào dâng xúc động khi hỏi về nơi chôn cất liệt sĩ. Khai chiến chừng một giờ, ông Hồi bị trúng đạn vào vai và được đưa về bệnh viện dã chiến mổ cấp cứu.

Trạm phẫu thuật nằm trên ngọn đồi thấp, chỉ cách chiến trường chừng hơn một cây số. “Từ bệnh viện tới khu chôn cất liệt sĩ chừng 300 – 400 mét vì không có người khiêng, không đưa đi xa được. Đội phụ trách chôn cất chủ yếu là dân công và du kích đồng bào địa phương, bây giờ chắc không mấy ai còn sống nữa!”, ông Hồi xúc động.

Hồi tưởng ký ức bi tráng, người lính già nhiều đêm trằn trọc, nước mắt chảy dài khi nhớ tới đồng đội. Thương anh em 70 năm nằm giữa núi rừng hoang lạnh không được hương khói!

Còn theo trí nhớ ông Phạm Lộng (93 tuổi), cựu thanh niên xung phong, bãi chôn cất là vùng đất cát sỏi tương đối bằng phẳng giữa thung lũng, rộng khoảng 3 – 4 sào, mọc toàn cây dầu và cây bụi.

“Hồi đó gấp rút hành quân, chôn cất rất vội, các huyệt đào chỉ sâu khoảng nửa mét. Anh em có gì quấn đó, chủ yếu là quấn tăng bạt, vải dù cùng hành trang mấy bộ quần áo cho liệt sĩ. Sau này tìm mãi không thấy, chúng tôi suy nghĩ nhiều lắm. Có khi nào ngày ấy chiến sự phải chôn cất vội vàng, giữa rừng cọp beo thú dữ, súc vật đào phá, xâm phạm thi thể anh em?”, ông Lộng rớm nước mắt.

Hồi đó gấp rút hành quân, chôn cất rất vội, các huyệt đào chỉ sâu khoảng nửa mét. Anh em có gì quấn đó, chủ yếu là quấn tăng bạt, vải dù cùng hành trang mấy bộ quần áo cho liệt sĩ…
Cựu chiến binh Phạm Lộng

Hành trình không mệt mỏi tìm nấm mộ chung

Chắp vá những lời kể rời rạc, chút ký ức mơ hồ và thông tin ít ỏi khiến các cuộc tìm kiếm nhiều lần rơi vào ngõ cụt, nhưng các cơ quan chức năng không bỏ cuộc.

Một ngày giữa tháng 7-2024, hàng chục cán bộ chiến sĩ Đội quy tập hài cốt liệt sĩ (K52, Tỉnh đội Gia Lai) đổ bộ lên vạt đồi thấp tại tổ 2 thị trấn Đak Pơ. Trên vạt đồi đất đỏ cạnh nơi người dân đang tỉa bắp, họ chia nhau vung cuốc đào bới từng ô chữ nhật rồi móc lên toàn đất đỏ và sỏi nhỏ.

Suốt mấy tuần liền, những chiến sĩ trẻ ngày hai buổi đều đặn vác cuốc xẻng lên vạt đồi vung sức đào xuống với hy vọng tìm được chút dấu vết nấm mộ chung, nhưng chẳng có gì ngoài đất và đá.

Trung úy Đào Xuân Thiện quyết định chọn nơi này đào thám sát vì tương đối phù hợp lời kể của các cựu binh. Có người từng tham gia chôn cất các liệt sĩ kể rằng nơi chôn cất là vạt đồi đất đỏ, khi xong nhiệm vụ họ rửa tay dưới con suối nhỏ bên cạnh, cách không xa có hòn đá lớn. Sau khi khảo sát, chỉ khu vực này có đất đỏ và cũng gần hòn đá lớn, phù hợp lời kể lại.

Bên cạnh nhóm tìm kiếm ngoài thực địa, những cán bộ kinh nghiệm của Đội K52 chia nhau tỏa đi các bản làng lân cận nghe ngóng. Một người dân thông tin cách đây vài năm có người đào bới trong khu rẫy cũ phát hiện bộ hài cốt.

Trong khi đó, người khác kể nhiều năm trước đi săn từng gặp những cụ già người Ba Na thời kháng chiến và được mách vạt rừng phía trước tượng đài Đak Pơ là nơi liệt sĩ hy sinh nhiều.

Lần theo thông tin, thượng tá Hoàng Viết Ngọc – chính trị viên Đội K52 – tìm tới nhà chủ đất là ông Đỗ Văn Nguyện (60 tuổi), trú thôn 4, xã An Thành, huyện Đak Pơ. Nghe Tỉnh đội tìm liệt sĩ, ông Nguyện xúc động, nhanh nhẹn dẫn đường băng qua những rẫy mía bạt ngàn tiến vào mảnh đất trồng bạch đàn của gia đình.

Nhiều năm canh tác, ông Nguyện bảo có những cảm nhận rất lạ lùng mỗi khi vào đây. Là người “cứng gan” không tin những chuyện tâm linh, nhưng người đàn ông này bảo chưa bao giờ chợp mắt ngủ được trong những đêm ở lại rẫy. Bởi vậy, ông đồng ý ngay lập tức khi thượng tá Ngọc đề nghị cho đào thám sát khu rẫy.

Ai cũng cầu nguyện các liệt sĩ anh hùng được quy tập về nghĩa trang để anh linh ấm lòng trong hương khói của đồng bào mình.

Tượng đài chiến thắng Đak Pơ trên đồi nhìn xuống quốc lộ 19 - Ảnh: TẤN LỰC

Tượng đài chiến thắng Đak Pơ trên đồi nhìn xuống quốc lộ 19 – Ảnh: TẤN LỰC

Xác định hai khu vực

Dẫn chúng tôi ra khu hồ thủy lợi Ktung 4 phía bắc tượng đài chiến thắng Đak Pơ, thượng tá Ngọc cho biết từ năm 2016 chiến sĩ Đội K52 đã đào thám sát rất nhiều vị trí xung quanh hồ. Chỉ tay ra mặt hồ mênh mông nước, thượng tá Ngọc bảo chỉ còn vùng lòng hồ là chưa đào xuống.

Trước khi Tỉnh đội Gia Lai tham gia tìm kiếm, từ năm 2011, UBND huyện Đak Pơ đã tổ chức nhiều hội thảo thu thập thông tin. Qua thông tin từ Ban liên lạc cựu chiến binh Trung đoàn 96 và người dân khu vực, xác định hai khu vực có khả năng chôn cất liệt sĩ. Đó là vùng gần nhà rông làng Kuk Kôn (xã An Thành) và khu vực trạm phẫu phía tây hồ Ktung.

Theo Huyện đội Đak Pơ, từ năm 2016, cơ quan này phối hợp cùng Đội K52 tổ chức đào khảo sát, tìm kiếm nhiều đợt với hàng ngàn ngày công. Tổng cộng, họ đã đào trên khu vực rộng 21.500m2 nhưng hầu như không thu được kết quả gì.

Ngoại trừ đợt tìm kiếm năm 2023 có phát hiện 1 hài cốt liệt sĩ chưa rõ danh tính tại thôn 4 xã An Thành.

Tuoitre.vn

Nguồn:https://tuoitre.vn/70-nam-sau-chien-thang-dak-po-van-dau-dau-tim-mo-147-liet-si-20240727075336029.htm

Cùng chủ đề

Bún quậy, món xuất hiện ở phố núi Gia Lai làm từ thứ gì mà có công dụng giải bia rượu cho người sỉn?

Tại đảo Phú Quốc hay cao nguyên Kon Tum, Pleiku (Gia Lai) giờ cũng có nhiều quán điểm tâm món bún quậy. Nó trở thành món ăn sáng và khuya của vãn khách và người bản địa. ...

Kỷ niệm 20 năm thành lập Văn phòng Đại diện Báo Thanh Niên khu vực Nam Trung Bộ và Nam Tây Nguyên

Chiều 1/11, tại thành phố Nha Trang, Đảng ủy, Ban Biên tập Báo Thanh Niên tổ chức lễ kỷ niệm 20 năm thành lập Văn phòng đại diện khu vực Nam Trung Bộ và Nam Tây Nguyên (11/2004-11/2024). Tại lễ kỷ niệm, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên ôn lại truyền thống: Ngày 29/10/2004, Tổng biên tập Báo Thanh Niên ký quyết định thành lập Văn phòng Đại diện Báo Thanh Niên khu...

Quyết liệt gỡ khó, tăng tốc thi công QL19 để về đích trước 31/12

Địa phương đang quyết liệt GPMB để đơn vị thi công triển khai dự án tăng cường kết nối giao thông khu vực Tây Nguyên qua Bình Định (nâng cấp QL19 Tây Nguyên) được thuận lợi. ...

Dự án “Hy vọng” ươm mầm cho tương lai trẻ nghèo vùng Chư Prông

Sau 3 tháng đi vào hoạt động, dự án 'Hy vọng' của nhóm từ thiện Chư Prông (tỉnh Gia Lai) hiện đang nuôi 26 trò nghèo với sự giúp đỡ của 260 mạnh thường quân. Dự án “Hy vọng” của nhóm từ thiện Chư Prông (tỉnh Gia Lai) không chỉ cưu mang kịp thời những em nhỏ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà còn giúp cho những tấm lòng đẹp được thoả ước vọng...

Đổi mới tư duy, nghiên cứu sáng tạo nhiều cách làm mới trong công tác bảo đảm quyền con người

Ngày 31/10, Văn phòng Thường trực về Nhân quyền Chính phủ phối hợp với Ban chỉ đạo Nhân quyền tỉnh Gia Lai tổ chức Hội nghị tập huấn công tác nhân quyền năm 2024.

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Bầu cử Mỹ: Ông Trump, bà Harris chạy đua đến phút chót

Cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 đã đến chặng đua cuối cùng, khi hàng trăm triệu cử tri Mỹ xuống đường bỏ lá phiếu quyết định ông Trump hay bà Harris sẽ là tổng thống nước này trong bốn năm tới. Ông Trump và bà Harris bước vào ngày trọng đại nhất trong sự nghiệp chính trị của cả hai - Ảnh: AFP Sau nhiều tháng vận động tranh cử không ngừng nghỉ, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó...

Ngắm Việt Nam gần trăm năm trước qua tư liệu quý của một người phụ nữ Ukraine

Gần một thế kỷ trước, với máy ảnh trên tay và đam mê khám phá trong tim, Sofia Yablonska - nữ nhà văn, nhiếp ảnh gia kiêm quay phim chuyên về du lịch khắp thế giới người Ukraine đã đến sống tại Việt Nam và ghi lại những tư liệu quý trong suốt 10 năm.   Ông Nguyễn Minh Nhựt, phó giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao TP.HCM và ông Gaman Oleksandr, đại sứ Ukraine tại Việt Nam, bên...

Các lá phiếu sớm hé lộ điều gì về diễn biến bầu cử Mỹ?

Với quy trình bảo mật cao, các lá phiếu sớm không tiết lộ chính xác ứng viên nào đang chiếm ưu thế, nhưng có thể hé mở phần nào về diễn biến bầu cử Mỹ. Ít nhất 70 triệu người Mỹ đã đi bỏ phiếu sớm nhưng có rất ít thông tin về việc ứng viên nào đang chiếm ưu thế - Ảnh: AFP Đến nay có ít nhất 70 triệu cử tri Mỹ đã bỏ phiếu sớm - một con...

Đại tướng Phan Văn Giang nêu lý do không phân biệt tuổi phục vụ giữa nam-nữ cấp đại tá, cấp tướng

Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ việc không phân biệt tuổi phục vụ tại ngũ giữa nam với nữ và không quy định lộ trình tăng hạn tuổi phục vụ cao nhất với nữ sĩ quan có quân hàm đại tá là phù hợp.   Đại tướng Phan Văn Giang - Ảnh: GIA HÂN Theo chương trình sáng nay (5-11), Quốc hội sẽ thảo luận về dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội nhân...

12 món ăn vặt giàu protein, ít tinh bột bạn có thể thử xem

Ăn các thực phẩm ít tinh bột, giàu protein (tất nhiên vẫn trong chế độ ăn lành mạnh, đủ chất) có thể hỗ trợ giảm cân, kiểm soát cảm giác thèm ăn, duy trì cơ bắp và quản lý đường huyết. 8. TômMột khẩu...

Bài đọc nhiều

Di của ‘Những đứa trẻ trong sương’ tự theo bạn trai hơn 7 tuổi về làm vợ

Nhờ chống lại tục 'bắt vợ', Má Thị Di người dân tộc Mông đã tìm được hạnh phúc bên chồng hơn 7 tuổi. Má Thị Di (thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) - nhân vật chính trong phim tài liệu Những đứa trẻ trong sương của đạo diễn Hà Lệ Diễm đã có những chia sẻ xúc động về cuộc sống của mình trong tọa đàm "Ra khỏi màn sương" do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức. -...

Dự báo thời tiết TP.HCM ngày 4/11: Chiều tối tiếp tục có mưa dông

Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn Nam Bộ, thời tiết TP.HCM hôm nay 4/11, trời nắng nhẹ từ sáng đến trưa, về chiều tối tiếp tục có mưa dông, cục bộ có mưa to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.Nhiệt độ dao động trong khoảng 30-32 độ C, độ ẩm tương đối phổ biến 66%, mật độ mây 94%.Dự báo chỉ số UV: Các quận, huyện của TP.HCM...

Lý do hàng loạt chủ ô tô hạng sang Mercedes-Benz phông bạt lên nóc xe

Theo trang Passionate Geekz ngày 14/10, một chủ xe tại Trung Quốc đã đăng tải hình ảnh chiếc SUV hạng sang của mình, với phần nóc được che bằng tấm bạt ba màu thường dùng trong xây dựng. Điều này đã gây ra những cuộc thảo luận được nhiều người quan tâm trên tại các nền tảng mạng xã hội. ...

Nghệ nhân đưa ‘hồn cốt’ lụa Vạn Phúc hồi sinh

Với bàn tay cần mẫn, nghệ nhân Nguyễn Thị Tâm đã hồi sinh lụa Vân, "hồn cốt” của làng nghề truyền thống Vạn Phúc. VTC.vn

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm lên đường thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước ta hôm nay rời Hà Nội, lên đường...

Cùng chuyên mục

Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường tham dự các hội nghị GMS, ACMECS và CLMV

(ĐCSVN) - Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính chuyển tải thông điệp Việt Nam luôn coi trọng và đóng góp thúc đẩy các cơ chế GMS, ACMECS, CLMV, cũng như tổng thể hợp tác tiểu vùng Mekong tạo bứt phá trong giai đoạn phát triển mới. Đồng thời tiếp tục củng cố, thúc đẩy quan hệ láng giềng hữu nghị, Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện và “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt...

Ban Bí thư điều động ông Nguyễn Đình Việt, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội giữ chức Phó Bí thư...

Ông Nguyễn Đình Việt, sinh ngày 9/7/1977; kết nạp Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 19/5/2007. Trình độ lý luận Chính trị cao cấp; trình độ chuyên môn Thạc sĩ Thương mại, Quản trị kinh doanh. Sáng nay 5/11, Tỉnh ủy Sơn La đã tổ chức hội nghị công bố quyết định của Ban Bí thư về công tác cán bộ.Tại hội nghị, đại diện Ban Tổ chức Trung ương đã công bố quyết định của Ban Bí thư về...

Bao nhiêu người Mỹ đi bỏ phiếu sớm năm 2024?

Người dân Mỹ bỏ phiếu bầu cử sớm.Bốn năm trước, hơn 110 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu sớm trực tiếp hoặc qua thư, chiếm khoảng 70% tổng số người bỏ phiếu. Ở cuộc bỏ phiếu lần này, chưa thể biết chính xác tổng số cử tri sẽ tham gia bỏ phiếu, phải đến khi tất cả kết quả được kiểm đếm đầy đủ mới có số liệu chính xác.Tuy nhiên, hoạt động bỏ phiếu trước bầu cử dự...

Vietcombank, Vietinbank, BIDV, HDBank.. được vinh danh Thương hiệu Quốc gia

Ngày 4/11, tại Lễ công bố sản phẩm và dịch vụ đạt Thương hiệu Quốc gia Việt Nam năm 2024 với chủ đề “Tiến vào Kỷ nguyên xanh”, các ngân hàng hàng đầu như Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank, HDBank… đã được vinh danh là Thương hiệu Quốc gia. Đây là những ngân hàng tiên phong, dẫn đầu thị trường tài chính và đang đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế, đồng thời thúc đẩy hình ảnh...

Chủ tịch HĐQT THACO tham dự Lễ bế mạc Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam năm 2024

Ngày 03/11, Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam năm 2024 chính thức khép lại sau trận chung kết và Lễ bế mạc tại sân vận động Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Ông Trần Bá Dương - Chủ tịch HĐQT THACO đã tham dự và trao Cúp vô địch cho đội bóng Công đoàn Quảng Ninh.    Chương trình có sự tham dự của ông Trần Quang Phương – Phó Chủ tịch Quốc hội; ông Nguyễn Đình...

Mới nhất

(Trực tiếp) Ông Trump và bà Harris dốc sức chặng cuối ở Pennsylvania

(Dân trí) - Chiến dịch tranh cử giữa Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump được coi là một trong những cuộc đua sít sao nhất trong lịch sử Mỹ. - Hàng chục triệu cử tri Mỹ sẽ đi bỏ phiếu vào ngày 5/11. - Các điểm bỏ phiếu sẽ mở cửa từ khoảng 5h30 và...

Ngắm Việt Nam gần trăm năm trước qua tư liệu quý của một người phụ nữ Ukraine

Gần một thế kỷ trước, với máy ảnh trên tay và đam mê khám phá trong tim, Sofia Yablonska - nữ nhà văn, nhiếp ảnh gia kiêm quay phim chuyên về du lịch khắp thế giới người Ukraine đã đến sống tại Việt Nam và ghi lại những tư liệu quý trong suốt 10 năm.   Ông Nguyễn Minh Nhựt, phó...

2.400 tỷ đồng làm nút giao nối cao tốc Bến Lức – Long Thành với đường Rừng Sác

TPHCM đang nghiên cứu đầu tư nút giao nối cao tốc Bến Lức - Long Thành với đường Rừng Sác tại huyện Cần Giờ, kinh phí dự trù khoảng 2.400 tỷ đồng. Sở GTVT TPHCM vừa phê duyệt hồ sơ mời thầu gói tư vấn khảo sát và lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư...

Việt Nam yêu cầu thả ngay toàn bộ ngư dân Việt Nam bị bắt giữ trái phép

Việt Nam yêu cầu thả ngay toàn bộ ngư dân Việt Nam bị bắt giữ trái phép. Chiều 31/10, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, báo chí dẫn thông tin từ truyền thông cho biết Trung Quốc đang hoàn thiện hạ tầng triển khai radar trên đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Phó phát...

Mới nhất