60 năm ‘Măng non làm việc tốt

Ngày 24/3/1963, trong không khí tưng bừng, náo nhiệt của cuộc sinh hoạt ngoại khóa “Tiến bước lên đoàn”, Liên đội thiếu niên tiền phong trường cấp 2 xã Tam Sơn, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức lao động trồng cây hai bên đường đoạn đi vào nhà đồng chí Ngô Gia Tự – một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Thầy giáo Nguyễn Đức Thìn, Tổng phụ trách thiếu nhi, từng là cựu đội viên Đội thiếu niên Du kích Đình Bảng anh hùng, đã có sáng kiến phát động phong trào “Thi đua làm nghìn việc tốt, thực hiện 5 điều Bác dạy, phấn đấu trở thành Cháu ngoan Bác Hồ”, gọi tắt là “Nghìn việc tốt”.

Thầy giáo Nguyễn Đức Thìn

Ngay sau khi phong trào được phát động, không khí học tập, lao động ở Trường THCS Tam Sơn hăng say, sôi nổi hẳn lên, hơn 300 học sinh và các thầy, cô giáo đều trở nên phấn chấn, hào hứng lạ thường. Hằng ngày, các đội viên thiếu niên tiền phong ghi vào sổ vàng những việc tốt, các em thương yêu giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Một bạn đeo khăn quàng đỏ chưa chuẩn, còn xộc xệch, thấy vậy lập tức bạn khác sửa lại giúp. Một em bị ốm, các em trong lớp cắt phiên nhau đến thăm nom, săn sóc, chép hộ bài. Một em bị đau chân không đi học được, các em phân công nhau cõng bạn đến lớp. Một cụ già chống gậy trên đường lầy lội được các em xúm lại đưa cụ về tận nhà. Một chiếc xe bò chở nặng đang ì ạch leo dốc giữa trời nắng chang chang, lập tức các em xúm lại đẩy giúp chiếc xe vượt lên,…

Về nhà, chính các em là người hỗ trợ chăn thả trâu bò, đàn lợn, chăm sóc đàn gà, giúp đỡ cha mẹ cơm nước và nhiều việc gia đình khác. Biết bao cảnh ngộ tương tự khiến các thầy cô và các bậc phụ huynh trào dâng niềm xúc động. Những việc tốt đã thấm vào máu thịt, trở thành thói quen hằng ngày, là nền tảng vun trồng cho các em những đức tính tốt đẹp. Tình thương yêu của các em lan sang cả người lớn. Các em ngoan ngoãn thân ái với nhau, hăng hái làm những việc tốt, các bậc phụ huynh cũng trở nên quý mến nhau hơn. Nếp sống văn minh, ứng xử tình người làm cho tình làng, nghĩa xóm thêm nồng ấm, thân thiện.

“Tiếng lành đồn xa” – chỉ 5 ngày sau khi Trường THCS Tam Sơn phát động phong trào “Nghìn việc tốt”, Báo Thiếu niên Tiền phong đã sớm đưa tin trang đầu ngày 29/3/1963 tiêu đề “Một hoạt động mới đáng hoan nghênh”, nói rõ: “Còn gì tốt đẹp hơn bằng từng Đội và đội viên chúng ta thi đua làm được nhiều việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy. Mong rằng các Liên đội hãy hưởng ứng hoạt động mới này của Liên đội Tam Sơn, phát động phong trào Nghìn việc tốt trong trường, thôn xã mình, làm cho những người tốt, việc tốt nảy nở như một mùa hoa nở rộ”.

Tại Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành T.Ư Đoàn (khóa III) đã đánh giá phong trào “Làm nghìn việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy” đạt danh hiệu “Cháu ngoan Bác Hồ” là một phong trào có tác dụng giáo dục toàn diện đối với thiếu niên, nhi đồng và đã quyết định phát triển sâu rộng trong hoạt động Đội và phong trào thiếu nhi. Trên tinh thần đó, phong trào “Nghìn việc tốt” nhanh chóng được nhân rộng, thu hút gần như toàn bộ thiếu niên, nhi đồng và các tổ chức Đội ở các địa phương trong cả nước tham gia dưới nhiều hình thức: xây dựng nề nếp học tập; giữ gìn vệ sinh trường lớp, xóm làng; chăm sóc gia đình thương binh, liệt sĩ, người già cô đơn; lao động giúp đỡ gia đình, hỗ trợ hợp tác sản xuất, bảo vệ của công, làm kế hoạch nhỏ…

Thông qua những việc làm thiết thực, cụ thể các em thiếu niên, nhi đồng đã góp phần công sức đáng kể xây dựng quê hương ngày một đổi mới, trường học khang trang, đường làng ngõ xóm phong quang sạch sẽ. Nhiều em thiếu niên trưởng thành từ phong trào, không ngừng phấn đấu, rèn luyện trở thành những công dân tốt, người lao động sản xuất giỏi, những nhà nghiên cứu khoa học, kỹ sư, bác sỹ, cán bộ cao cấp trong quân đội, những người có ích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…

Bên cạnh đó, phong trào đã có sức lan tỏa mạnh mẽ và sâu rộng đến với thiếu nhi Quốc tế ở Berlin (Đức) năm 1971, Ulanbato (Mông Cổ) năm 1975, Viêng Chăn (Lào) năm 1988…

Thông qua việc tuyên truyền, phổ biến kinh nghiệm hoạt động Đội cũng như mục tiêu giáo dục ngay từ trường phổ thông với phép tính số học làm người được thầy Nguyễn Đức Thìn xây dựng thành công: “Làm nghìn việc tốt, cùng trừ việc xấu, cộng nhân yêu thương, chia niềm thông cảm” để mỗi người thêm gắn bó và cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn. Ở nơi đâu, phong trào cũng được thiếu nhi hưởng ứng nhiệt tình. Phát triển từ phong trào “Nghìn việc tốt”, có rất nhiều tấm gương sáng được tuyên dương từ các phong trào như: Vượt khó học tập, Dũng cảm cứu bạn, Nuôi heo đất – giúp bạn nghèo đến trường, Người con hiếu thảo, Nhặt của rơi trả lại người bị mất, Áo lụa tặng bà, Đền ơn đáp nghĩa, Em yêu biển đảo quê hương, Thiếu nhi bảo vệ môi trường… qua đó đã nâng bước cho lớp thiếu nhi Việt Nam trưởng thành, học tập, sáng tạo, xây dựng quê hương, đất nước.

Phong trào “Nghìn việc tốt” đã được Bác Hồ quan tâm khen ngợi tại Hội nghị Chính trị đặc biệt họp tại Hội trường Ba Đình – Hà Nội ngày 27-3-1964, Bác biểu dương: “Các cháu nhi đồng ta rất ngoan, chăm học, chăm làm. Nhiều cháu đã dũng cảm cứu bạn trong cơn nguy hiểm, nhiều cháu thật thà đem trả của rơi, thương yêu, giúp đỡ nhau và thi đua làm nghìn việc tốt…”.

Để kịp thời động viên, tuyên dương những tấm gương thiếu nhi làm việc tốt và lan tỏa phong trào “Nghìn việc tốt” ngày càng sâu rộng, T.Ư Đoàn, Hội đồng Đội T.Ư thường xuyên chỉ đạo các cấp bộ Đoàn, Đội tổ chức các hoạt động tuyên dương thiếu nhi làm nghìn việc tốt cấp cơ sở.

Trải qua 60 năm duy trì và phát triển, phong trào “Nghìn việc tốt” không ngừng được nâng cao cả về mặt lý luận cũng như thực tiễn, từng bước phát triển ngày càng sâu rộng, thể hiện trên tất cả các mặt hoạt động của Đội. Dưới sự dìu dắt, phụ trách của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Đội TNTP Hồ Chí Minh, phát huy hiệu quả phong trào“Nghìn việc tốt”, nhằm cụ thể hóa 5 điều Bác Hồ dạy, các phong trào thi đua của thiếu nhi ngày càng thêm nở rộ, tạo sức lan tỏa và phổ biến trong các liên đội, đáp ứng được những yêu cầu trong tình hình mới. Tiêu biểu như các chương trình, phong trào: “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”;“Rèn luyện đội viên”,“Thiếu nhi Việt Nam học tập tốt rèn luyện chăm”; “Tuổi trẻ Việt Nam – Rèn đức luyện tài, dẫn dắt tương lai”; “Vì Mái trường xanh”; “Em yêu khoa học, tài năng công nghệ nhí”, “Đọc và làm theo báo Đội”; “Kế hoạch nhỏ”; “Vượt khó học tốt”, “Bạn giúp bạn”, “Đôi bạn cùng tiến”, “Giờ học tốt, ngày học tốt”, “Mizuiku – Em yêu nước sạch”; “Áo lụa tặng bà”, “Tấm áo tặng bạn”, “Những địa chỉ nghĩa tình”, “Đi tìm địa chỉ đỏ” và cuộc vận động “Vòng tay bè bạn”…

Nhiều cấp bộ Đoàn, các cán bộ phụ trách Đội đã thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt khoa học, sinh hoạt chuyên đề, thảo luận, đi sâu nghiên cứu những điều Bác Hồ dạy, vận dụng vào việc giáo dục, tổ chức hoạt động cho thiếu niên, nhi đồng phù hợp với từng lứa tuổi, làm cho các em ngày càng thấm thía hơn với những lời dạy của Bác. Tiêu biểu như tổ chức sinh hoạt chuyên đề “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng”; “Xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường”; “Nói lời hay, làm việc tốt”…

Thông qua các phong trào hoạt động, thiếu nhi cả nước đã được trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng và được giáo dục những truyền thống tốt đẹp của cách mạng và dân tộc Việt Nam, trở thành nguồn động lực to lớn đã và đang dẫn dắt, thúc đẩy hàng chục triệu đội viên, thiếu niên, nhi đồng Việt Nam phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, góp phần bồi dưỡng, hình thành cho thiếu nhi những phẩm chất tốt đẹp.

Chị Nguyễn Phạm Duy Trang, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư cho biết, thiết thực chào mừng kỷ niệm 60 năm phong trào “Nghìn việc tốt”, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội đồng Đội Trung ương đã phát động 6 tuần thi đua cao điểm từ ngày 13/2 – 26/3/2023, gắn với đẩy mạnh triển khai chương trình “Thiếu nhi Việt Nam – Học tập tốt, rèn luyện chăm” với các chủ đề theo từng tuần như: “Đọc sách mỗi ngày”; “Chia sẻ yêu thương”; “Bảo vệ môi trường”; “Thi đua học tốt”; “Vận động khỏe mạnh – rèn luyện kỹ năng”; “Tiến bước lên Đoàn”.

Nhiều hoạt động lớn được triển khai trên toàn quốc, như: tổ chức sinh hoạt Đội, Sao nhi đồng gắn với triển khai cuộc vận động “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng”; tổ chức cuộc thi ảnh khoảnh khắc “Nghìn việc tốt” thiếu nhi hôm nay, từ ngày 15/2 – 15/5/2023, nhằm giới thiệu các hoạt động sáng tạo, ý nghĩa, những tấm gương thiếu nhi tiêu biểu trong phong trào “Nghìn việc tốt”; đồng thời tạo sức lan tỏa để các em đội viên, thiếu nhi cùng nhau phấn đấu trở thành những dũng sĩ “Nghìn việc tốt”.

Bên cạnh đó, tổ chức Ngày hội sắc màu – cuộc thi vẽ tranh dành cho thiếu nhi năm 2023 với chủ đề “Thiếu nhi Việt Nam – Làm nghìn việc tốt” từ ngày 24/3 đến hết 31/5/2023. Qua đó giới thiệu các hoạt động thi đua của thiếu nhi học tập và làm theo 5 điều Bác Hồ dạy bằng những hành động đẹp, những việc làm tốt; phản ánh được tinh thần đoàn kết, chăm ngoan, phấn đấu vươn lên trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt và trong cuộc sống hàng ngày của thiếu nhi; tích cực tham gia các hoạt động, các phong trào của Đội, góp sức xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường.

Tổ chức ngày hội “Thiếu nhi vui khoẻ – Tiến bước lên Đoàn” với chủ đề “Cùng em làm việc tốt mỗi ngày”(từ ngày 19-26/3/2023).

Tuần lễ cao điểm Kỷ niệm 60 năm phong trào “Nghìn việc tốt” diễn ra từ ngày 20-26/3/2023, với các hoạt động như: Tổ chức Hội thảo phát huy phong trào “Nghìn việc tốt”. Dịp này có 1.000 thiếu nhi tiêu biểu trong thực hiện phong trào “Nghìn việc tốt” được tuyên dương cấp Trung ương; trong số đó, T.Ư Đoàn, Hội đồng Đội T.Ư sẽ tuyên dương 263 “Dũng sĩ nghìn việc tốt” tiêu biểu xuất sắp cấp toàn quốc tại lễ Kỷ niệm 60 phong trào “Nghìn việc tốt”, diễn ra ngày 24/3, tại TP Bắc Ninh.

Chị Nguyễn Phạm Trang, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư cho biết, để chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm 60 năm phong trào “Nghìn việc tốt”, từ tháng 12/2021, Trung ương Đoàn, Hội đồng Đội Trung ương đã ra mắt ứng dụng Làm việc tốt. “Đến thời điểm này, đã có gần 1,5 triệu đội viên, thiếu nhi trong cả nước tham gia ứng dụng, với hơn 36 triệu việc làm tốt của thiếu nhi cả nước được lan tỏa”, chị Trang thông tin. Sau chương trình kỷ niệm 60 năm, T.Ư Đoàn, Hội đồng Đội T.Ư sẽ tiếp tục triern khai nhiều chương trình, hoạt động ý nghĩa khác, đặc biệt ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số lan toả giá trị nhân văn, câu chuyện đẹp phong trào “Nghìn việc tốt” sâu rộng hơn nữa.

Lễ kỷ niệm 60 năm phong trào “Nghìn việc tốt” (24/3/1963 – 24/3/2023) và Tuyên dương “Dũng sĩ Nghìn việc tốt” toàn quốc được T.Ư Đoàn Đoàn, Hội đồng Đội T.Ư, UBND tỉnh Bắc Ninh phối hợp tổ chức tổ chức vào 20h00 ngày 24/3, tại Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.

Nội dung: Lưu Trinh | Đồ họa: Kiều Tú