Bà Thu Thủy làm nghề buôn bán tự do từ thời còn trẻ đến nay. Hiện bà 40 tuổi, mong muốn về già có lương hưu cho ổn định nên dự định tham gia BHXH tự nguyện.
Bà hỏi: “Nếu tôi tham gia từ bây giờ thì phải đóng trong bao lâu mới được hưởng chế độ lương hưu và mức lương hưu hàng tháng tôi sẽ được hưởng là bao nhiêu?”.
Lao động tự do có thể tham gia BHXH tự nguyện để về già có lương hưu (Ảnh minh họa: Nguyễn Vy).
Theo BHXH Việt Nam, pháp luật về BHXH hiện hành quy định, mọi công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
Mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng của người tham gia bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn. Mức thu nhập tháng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.
Khác với BHXH bắt buộc phải đóng hằng tháng, người tham gia BHXH tự nguyện được lựa chọn một trong các phương thức sau: đóng hằng tháng, 3 tháng một lần, 6 tháng một lần, 12 tháng một lần và đóng một lần cho nhiều năm về sau (nhưng không quá 5 năm một lần).
Trong trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện đã đến tuổi nghỉ hưu theo quy định mà thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Ngoài ra, khi tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.
Cụ thể, ngân sách nhà nước hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo 30% trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn; hộ cận nghèo là 25%; những người còn lại được hỗ trợ 10%.
Mức đóng một lần cho nhiều năm về sau của người lao động được ngân sách hỗ trợ 10% (Nguồn: BHXH Việt Nam).
Về điều kiện hưởng lương hưu, BHXH Việt Nam cho biết: “Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện về tuổi đời và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên. Năm 2021, tuổi nghỉ hưu của lao động nữ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 55 tuổi 4 tháng. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035”.
Về mức lương hưu hằng tháng, mức lương hưu hằng tháng của lao động nữ được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho 15 năm đóng BHXH. Sau đó cứ thêm 1 năm được tính 2% cho đến khi đạt mức tối đa bằng 75%.
Như vậy, lương hưu hằng tháng cao hay thấp sẽ phụ thuộc vào thu nhập tháng đóng BHXH mà người tham gia lựa chọn, số năm đóng BHXH và hệ số trượt giá vào thời điểm người lao động nghỉ hưu.
