Ung thư da là một nốt ruồi, chỉ xuất hiện trên da hay tiếp xúc với tia cực tím mới gây ung thư là những quan niệm sai lầm về bệnh.
Bác sĩ Đoàn Thu Hồng, Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho biết tiếp xúc với tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân phổ biến gây ung thư da, song các yếu tố như tiền sử gia đình cũng có thể làm tăng khả năng ung thư da.
Dưới đây là 10 quan niệm sai lầm về ung thư da.
Chỉ có một loại ung thư da
Sai. Có nhiều loại ung thư da, trong đó hai loại phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy. Thế giới có hơn một triệu người mắc ung thư da mỗi năm, nhiều đến mức khó để theo dõi hết những ca ung thư này.
Ung thư da bắt nguồn từ lớp đáy và lớp vảy của da. Khối u ác tính ít phổ biến hơn và thường bắt nguồn từ các tế bào hắc tố, tế bào da tạo ra sắc tố.
Khối u ác tính chỉ là một nốt ruồi
Đúng là tất cả khối u ác tính đều phát sinh từ tế bào hắc tố, bao gồm cả những tế bào được tìm thấy trong nốt ruồi. Tuy nhiên khối u không chỉ là một nốt ruồi cần được loại bỏ.
Các đốm khối u ác tính trông giống nốt ruồi, có màu đen không đối xứng và đường viền không đều, phát triển theo thời gian và đôi khi có màu sắc khác nhau trong đốm. Hầu hết khối u lớn hơn một cục tẩy bút chì, một số khác có thể kích thước nhỏ hơn.
Khối u ác tính tiền ung thư ở một số người có thể bắt đầu giống với một vết sưng mụn trên má, nhưng khoảng hơn nửa năm không biến mất.
Hình ảnh đặc trưng của nốt ruồi không đối xứng. Ảnh: American Academy of Dermatology
Khối u ác tính chỉ xuất hiện trên da
Sai. Những đốm này không chỉ xuất hiện trên da. Các dạng u ác tính hiếm gặp có thể xuất hiện trên mắt (u ác tính ở mắt) và trong màng nhầy (u hắc tố niêm mạc), ở mũi, miệng hoặc môi.
Ung thư da không nghiêm trọng
Ung thư da, đặc biệt là ung thư hắc tố, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện sớm. U ác tính có xu hướng lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Người được chẩn đoán ung thư ở giai đoạn nặng sẽ cần phẫu thuật và điều trị bằng liệu pháp miễn dịch.
Liệu pháp miễn dịch hiện được sử dụng để điều trị nhiều loại ung thư khác nhau, giúp hệ thống miễn dịch biết cách tấn công các tế bào ung thư, giống như tấn công virus. Một số bệnh ung thư da tế bào đáy và tế bào vảy có thể cần xạ trị sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào khối u còn sót lại.
Người có làn da sẫm màu hơn không bị ung thư da
Mọi người thuộc bất kỳ chủng tộc hay màu da nào cũng có thể bị ung thư da, song thực tế, bệnh hay bị bỏ qua ở người có làn da sẫm màu hơn. Các nghiên cứu cho thấy bệnh nhân người da đen được chẩn đoán mắc khối u ác tính ở giai đoạn muộn cao hơn gấp ba lần so với bệnh nhân người da trắng.
Các cộng đồng da màu có tỷ lệ mắc một loại ung thư da hiếm gặp cao hơn, được gọi là u hắc tố lentiginous, xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và trên móng tay.
Khối u ác tính chỉ phát triển khi có nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Chỉ một vết cháy nắng cũng gây ra những tổn thương lâu dài, chứ không cần chờ đến nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Các nghiên cứu cho thấy một vết cháy nắng phồng rộp trong thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên cũng có thể làm tăng gấp đôi khả năng phát triển khối u ác tính của một người sau này trong cuộc đời. Nhiều lần bị cháy nắng và tiếp xúc với tia cực tím kéo dài sẽ khiến tổn thương da trở nên tồi tệ hơn.
Tắm nắng giúp ngăn ngừa cháy nắng và ngừa ung thư da
Làn da rám nắng không những không ngừa cháy nắng và ngừa ung thư da mà ngược lại, chúng còn là dấu hiệu cho thấy làn da đang gặp vấn đề, bởi đó là tổn thương hoặc phản ứng căng thẳng của da khi tiếp xúc với tia cực tím.
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ gây tổn thương tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư da. Các nghiên cứu chỉ ra rằng kem nền có khả năng chống tia cực tím tương tự như kem chống nắng.
Trang điểm có thể bảo vệ da
Một số sản phẩm trang điểm có chứa thành phần chống nắng SPF, nhưng như vậy là chưa đủ. Bạn nên bôi kem chống nắng có chỉ số SPF 30 trở lên, bôi lại sau vài giờ.
Chỉ bôi kem chống nắng khi đi biển hoặc hồ bơi
Sai. Nên thoa kem chống nắng hàng ngày vào mỗi buổi sáng, kể cả khi ở trong nhà. Khi ra ngoài trời thời gian dài, cần thoa lại kem chống nắng sau hai giờ.
Chỉ tiếp xúc với tia cực tím mới gây ung thư da
Tiếp xúc với tia cực tím là nguyên nhân chính gây ung thư da, nhưng không phải là yếu tố duy nhất. Ung thư da có thể di truyền trong gia đình. Các loại ung thư da hiếm gặp ảnh hưởng đến mắt, niêm mạc, mu bàn tay và bàn chân thường không phải do tiếp xúc với tia cực tím. Có một số loại nốt ruồi cũng làm tăng nguy cơ ung thư da.
Thúy Quỳnh
