10 điểm nhấn tiêu biểu của ngành Xây dựng trong năm 2024

Hoàn thiện dự án luật và hành lang pháp lý chuyên ngành

Ngày 26/11/2024, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn (Luật số 47/2024/QH14) với tỷ lệ tán thành cao, Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 tại Quyết định số 891/2024/QĐ-TTg. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung soạn thảo và trình Chính phủ ban hành 2 Nghị định, 1 Quyết định và ban hành theo thẩm quyền 2 Thông tư hướng dẫn luật, bảo đảm đồng bộ hiệu lực thi hành với luật.

Cùng với Luật Đất đai sửa đổi được thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, hai Bộ Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS có hiệu lực sớm hơn 5 tháng, từ 1/8/2024. Sớm đưa chính sách vào thực tiễn, Bộ Xây dựng đã trình và được Chính phủ ban hành 5 Nghị định, 1 Quyết định bảo đảm có hiệu lực đồng thời với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS.

2 dự án luật khác do Bộ Xây dựng chủ trì soạn thảo là Luật Quản lý phát triển đô thị; Luật Cấp, thoát nước cũng đã được Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025. Dự kiến, Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025) và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025)…

Đẩy mạnh phân cấp phân quyền

Trong năm 2024, Bộ Xây dựng đã rà soát, tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 15/2021/NĐ-CP và một số Nghị định có liên quan về quản lý dự án đầu tư xây dựng, thực hiện phân cấp mạnh mẽ các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của Bộ về cho địa phương thực hiện.

Việc phân cấp triệt để như trên, dự kiến sau khi Nghị định có hiệu lực, số thủ tục hành chính từ cơ quan T.Ư được phân cấp thêm cho địa phương thực hiện là khoảng 95% về thẩm định, kiểm tra công tác nghiệm thu và 100% về cấp chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng; giảm khoảng 10% số hồ sơ dự án, công trình yêu cầu thực hiện thủ tục thẩm định tại cơ quan Nhà nước.

Tích cực tháo gỡ khó khăn cho các dự án trọng điểm quốc gia

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Công điện số 02/2024/CĐ-TTg, Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông phối hợp tổ chức Hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành liên quan và 46 địa phương, đồng thời thành lập tổ công tác liên bộ để tập trung tháo gỡ vướng mắc liên quan đến định mức, đơn giá xây dựng, khai thác, cung ứng vật liệu xây dựng cho các dự án. Đến nay Bộ đã ban hành 250 định mức, sửa đổi bổ sung kịp thời để tháo gỡ khó khăn vướng mắc liên quan đến định mức, đơn giá xây dựng cho các dự án, công trình giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Bộ Xây dựng cũng phối hợp các bộ, ngành, địa phương xử lý những yêu cầu mới phát sinh theo chức năng nhiệm vụ, đã kiểm tra 120 đợt theo kế hoạch, trong đó có 7 công trình, gói thầu được chấp thuận kết quả nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng… Các công trình do Thủ tướng Chính phủ giao đã được kiểm soát chặt chẽ, chỉ đạo kịp thời để chủ đầu tư và các nhà thầu tuân thủ yêu cầu thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật và các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật áp dụng cho dự án.

Tăng trưởng cao nhất từ năm 2020 đến nay

Năm 2024, tăng trưởng ngành Xây dựng đạt khoảng 7,8% – 8,2%, vượt chỉ tiêu Chính phủ giao tại Nghị quyết số 01/NQ-CP (6,4% – 7,3%). Đây cũng là tốc độ tăng trưởng cao nhất ngành Xây dựng đạt được từ năm 2020 đến nay, là động lực dẫn dắt cho tăng trưởng GDP chung của nền kinh tế; Tỷ lệ đô thị hóa đạt 44,3%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao là 43,7%. So với chỉ tiêu Chính phủ giao tại Nghị quyết số 01/NQ-CP, ngành Xây dựng đồng thời đạt 2 chỉ tiêu khác, gồm: Tỷ lệ thu gom xử lý nước thải 18%; Diện tích nhà ở bình quân cả nước 26,5 m2 sàn/người.

Đặc biệt quan tâm đến nhà ở xã hội

Thực hiện chỉ thị số 34-CT/TW Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển NƠXH trong tình hình mới; Quyết định số 927/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW; Nghị quyết số 161/2024/QH15 về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường BĐS và phát triển NƠXH.

Bộ Xây dựng đã ban Kế hoạch thực hiện Quyết định số 927/QĐ-TTg (Quyết định số 1017/2024/QĐ-BXD) nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, đổi mới phương thức, mô hình quản lý và phát triển NƠXH để thu hút, khuyến khích các thành phần kinh tế trong nước và nước ngoài tham gia đầu tư, phát triển NƠXH và thực hiện các chính sách hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng.

Trong năm 2024, Bộ Xây dựng phối hợp Văn phòng Chính phủ tổ chức 2 Hội nghị tháo gỡ khó khăn thúc đẩy phát triển NƠXH. Hiện nay đang trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết về nguồn vốn ưu đãi cho phát triển NƠXH. Theo đó, đề xuất triển khai gói ưu đãi 100.000 tỷ đồng cho vay NƠXH từ nguồn vốn trái phiếu, áp dụng trong 5 năm. Những nỗ lực trên sẽ là tiền đề để công tác phát triển NƠXH trong cả nước sẽ tăng tốc bứt phá trong thời gian tới.

Thị trường BĐS vượt qua giai đoạn khó khăn nhất

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng cùng các Bộ, ngành, địa phương đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS. Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai dự án BĐS đã làm việc lần lượt với các địa phương và các doanh nghiệp để nghe báo cáo, nắm thông tin, tình hình và rà soát đến từng dự án cụ thể. Từ đó trao đổi, hướng dẫn, giải đáp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án.

Chỉ tính riêng trong năm 2024, đã có thêm 210 dự án BĐS được tháo gỡ khó khăn. Cùng với hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật, những giải pháp quyết liệt từ T.Ư đến địa phương, sự nỗ lực cố gắng của các doanh nghiệp, nhà đầu tư, thị trường BĐS đã có những chuyển biến tích cực, vượt qua giai đoạn khó khăn nhất.

Tập trung triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TW

Để kịp thời thế chế hóa Nghị quyết 06-NQ/TW bằng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ, Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch, tổ chức thẩm định phân loại, công nhận đô thị. Tính đến hết tháng 11/2024, toàn quốc có 900 đô thị, trong đó 2 đô thị loại đặc biệt, 21 đô thị loại I, 39 đô thị loại II, 44 đô thị loại III, 97 đô thị loại IV.

Thực hiện các Nghị quyết Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Trong năm 2024, Bộ Xây dụng đã thành lập Tổ công tác chủ động làm việc với 30 tỉnh, TP trực thuộc T.Ư để đôn đốc triển khai các quy hoạch chung đô thị, chương trình phát triển đô thị; đã có 22 đơn vị hành chính là TP, thị xã thực hiện sắp xếp; 59 thị trấn trên phạm vi 5 tỉnh, TP được đề nghị sắp xếp, đáp ứng mục tiêu, kế hoạch đề ra.

Đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất vật liệu mới

Bộ Xây dựng đã xây dựng và ban hành hoặc chuyển cho cơ quan có thẩm quyền ban hành đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng theo nhiệm vụ đặt ra tại Quyết định số 452/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Xây dựng Tiêu chuẩn TCVN 13754: 2023 về cát nhiễm mặn cho bê tông và vữa để bảo đảm yêu cầu về sử dụng cát biển cho các công trình xây dựng…

Tăng cường cải cách hành chính, chuyển đổi số

Trong năm 2024, Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định 926/QĐ-BXD, phê duyệt Đề án Chuyển đổi số ngành Xây dựng giai đoạn 2024 – 2025, định hướng đến năm 2030. Đề án hướng tới mục tiêu từng bước hiện đại hóa hành chính, minh bạch hóa quá trình giải quyết thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến ngành Xây dựng.

Trong công tác cải cách hành chính, Bộ đã thực thi được 8/9 thủ tục hành chính (TTHC) đạt 88%; đang cung cấp 35 dịch vụ công trực tuyến trên tổng số 119 TTHC thuộc phạm vi quản lý ngành Xây dựng. Thực hiện kết nối toàn diện hệ thống thông tin giải quyết TTHC của Bộ với hệ thống giám sát, đo lường mức độ cung cấp và sử dụng dịch vụ công trực tuyến một cách tự động, đánh giá được kết quả theo thời gian thực (hệ thống EMC).

Bộ cũng triển khai thí điểm ứng dụng GIS trong công khai thông tin quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị trên cổng thông tin quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị Việt Nam.

Quyết liệt triển khai Đề án sắp xếp tinh gọn bộ máy

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo T.Ư và Ban Chỉ đạo Chính phủ tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW, Bộ Xây dựng đã khẩn trương, tích cực làm việc với Bộ Giao thông vận tải để hoàn thiện báo cáo tổng kết và dự thảo Đề án Hợp nhất Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông vận tải báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ đúng thời hạn.